Kompetentny do rozpatrzenia sprawy odnoszącej się do uchylenia klauzuli wyrokowej jest ordynariusz wskazany w klauzuli. Ordynariuszem właściwym do uchylenia klauzuli jest więc zarówno ordynariusz miejsca stałego lub tymczasowego zamieszkania osoby zainteresowanej, jak i ordynariusz miejsca zawarcia małżeństwa. Należy jednocześnie zaznaczyć, że zgoda ordynariusza jest wymagana jedynie do godziwości, a nie do ważności zawieranego ponownie małżeństwa. Praktyka większości diecezji wskazuje, że przed podjęciem decyzji o uchyleniu lub podtrzymaniu klauzuli ordynariusz zleca sądowi biskupiemu rozpatrzenie wszystkich okoliczności istotnych i ważnych dla sprawy. Ordynariusz wyraża zgodę wówczas, gdy z zebranego przez sąd biskupi materiału może wyrobić sobie pewność, że osoba starająca się o uchylenie klauzuli w sposób dojrzały i odpowiedzialny podchodzi do zawarcia małżeństwa, do praw i obowiązków małżeńskich oraz jest w stanie je przyjąć i wypełnić we wspólnocie małżeńskiej.
Jak wygląda sama procedura zniesienia klauzuli wyrokowej? Otóż osoby, które uzyskały zatwierdzenie wyroku I instancji orzekającego nieważność ich małżeństwa i w dekrecie czy wyroku trybunału II instancji posiadają klauzulę, pragnąc zawrzeć ponowne małżeństwo, muszą zwrócić się do właściwego ordynariusza o uchylenie klauzuli. Mogą to czynić osobiście lub przez proboszcza miejsca zawarcia ponownego małżeństwa. W jednym i drugim przypadku należy w prośbie skierowanej do ordynariusza podać argumenty i motywy wskazujące na możliwość usunięcia klauzuli. Prośbę tę można argumentować udanym pożyciem w nowym związku cywilnym, wskazać na aktualną sytuację psychiczną, osobowościową nupturienta, jego aktualną dojrzałość na skutek upływu czasu lub zmiany okoliczności, w jakich żyje. W odniesieniu do tych, którzy są z nikim nie związani, a pragną zawrzeć sakramentalne małżeństwo, wskazuje się na to, że poznali swoje charaktery i swoje psychiczne możliwości wytrwania w tym związku. Kładzie się nacisk na uczucie, jakie względem siebie żywią, czy też na różne inne okoliczności odnoszące się do upływu czasu, zmiany ich sytuacji życiowej, dojrzalszego podchodzenia do życia, zerwanie z nałogiem i podjęcie przemiany życia. Należy także zwrócić uwagę na dobro duchowe, jakie pragną nupturienci uzyskać poprzez zawarcie małżeństwa sakramentalnego.
Po wpłynięciu prośby wzywa się do trybunału osobę proszącą wraz z jej przyszłym współmałżonkiem. Przeprowadza się przesłuchanie petenta, ale bez przysięgi, podczas którego proszący o uchylenie klauzuli ma możliwość ustosunkować się do faktów znajdujących się w prawomocnym dekrecie lub wyroku, na podstawie których została orzeczona nieważność małżeństwa i zamieszczona klauzula. Ma też okazję przekonać władzę kościelną, iż przeszkody ustąpiły. Przesłuchanie takie daje możliwość wyjaśnienia, czy przyczyna niezdolności trwa w dalszym ciągu, a jeśli trwa, to czy w aktualnych okolicznościach również powoduje skutek niezdolności osoby do zawarcia małżeństwa. Postępowanie wyjaśniające musi także uwzględnić, ile czasu upłynęło od zawarcia pierwszego małżeństwa, czy proszący żyje już w związku cywilnym, czy też nie. Jeżeli żyje w związku cywilnym, to jak długo on trwa, co było głównym powodem nieważności małżeństwa, jakie stwierdzono defekty czy nieprawidłowości natury psychicznej, osobowościowej i co było ich podłożem. Każdy przypadek jest inny i dlatego pytania stawiane w rozmowie winny być dostosowane do okoliczności. W większości sądów biskupich przyjęta jest praktyka, że nie uchyla się klauzul, jeżeli proszący dopiero w przyszłości zamierzają zawrzeć małżeństwo.
Dość znaczących i ważnych argumentów do podjęcia decyzji w sprawie uchylenia klauzuli wyrokowej dostarcza przesłuchanie przyszłego współmałżonka. Zwraca się tutaj uwagę na to, w jakich okolicznościach doszło do poznania, czy druga strona zna przeszłość petenta, czy zapoznała się z prawomocnym wyrokiem sądu kościelnego i argumentami tam zawartymi. Zadaje się pytanie, czym zaimponowała jej druga strona. Jeżeli żyją w związku cywilnym, pyta się, jak układa się pożycie małżeńskie, czy osoba dotknięta klauzulą troszczy się o rodzinę, współmałżonka, dzieci, czy pracuje zawodowo, czy należycie spełnia i wywiązuje się z obowiązków małżeńskich. Czy obie strony są zadowolone z tego związku? Kandydat na współmałżonka ma także ustosunkować się do konkretnych zarzutów zawartych w prawomocnym dekrecie lub wyroku. Winno postawić się również pytanie, czy popiera prośbę przyszłego współmałżonka? Praktyka wskazuje, że oświadczenia przyszłych współmałżonków osób proszących o uchylenie klauzuli, szczególnie tych, którzy żyją już w związkach cywilnych, są bardzo istotne i mają większą wagę aniżeli stwierdzenia samego petenta.

cdn.