Jak czytamy w sprawozdaniu konkursowym z zeszłego roku: „Konkurs miał na celu upamiętnienie jednego z najwybitniejszych polskich pilotów myśliwskich II wojny światowej, bohatera Bitwy o Anglię, który sam o sobie mówił <> Organizatorzy dodają: „Szukamy osób, które zostały pominięte w podręcznikach historii.”

Impuls

Konkurs co roku zmienia formułę, powiększając zasięg terytorialny, a także tematyczny. W roku szkolnym 2014/2015 był małopolskim konkursem upamiętniającym 10. rocznicę śmierci i 100. rocznicę urodzin gen. bryg. pil. Stanisława Skalskiego dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. - Impulsem do zorganizowania konkursu było włączenie się przez naszą szkołę do budowy kaplicy i miejsca pamięci gen. Skalskiego w Kodymie na Ukrainie – wyjaśnia pomysłodawczyni, nauczycielka języka polskiego, Elżbieta Gołąb. W kolejnym roku konkurs historyczny miał już zasięg ogólnopolski; wyłączono jednak z niego kategorię prac pisemnych (a co za tym idzie – szkół ponadgimnazjalnych).

Warto podkreślić, że tegoroczna edycja oprócz uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych, aktywizuje środowiska polonijne. Jej celem jest ocalenie od zapomnienia pamięci już nie o jednym, a dwóch niezłomnych pilotach. Obok postaci gen. bryg. pil. Stanisława Skalskiego, organizatorzy kierują uwagę na por. pil. Janinę Lewandowską, córkę gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego, która przez ponad pół wieku była traktowana jak osoba zaginiona. Dopiero w maju 2005 roku szereg ekspertyz jej czaszki potwierdził, że jako jedyna kobieta została zamordowana w Katyniu.

Na barwną biografię Janiny Lewandowskiej składa się między innymi epizod wokalny – nastolatka marząca o karierze śpiewaczki, jednak posiadająca głos zbyt słaby na operę, grała na pianinie i śpiewała podczas antraktów. Jednak później w pełni poświęciła się uprawianiu lotnictwa sportowego. Elżbieta Gołąb opowiada: - Latem 1936 roku na pokazach szybowcowych w Tęgoborzy koło Nowego Sącza, Janina Lewandowska poznała swojego przyszłego męża, Mieczysława Lewandowskiego. Ślub wzięli w feralnym 1939 roku; zresztą też w tej miejscowości, w kościółku pod wezwaniem św. Justa. Małżeństwo trwało tylko 50 dni. „Lotniczka przed wojną? To samo w sobie jest niezwykłe.” – tak o bohaterce pisze Joanna Puchalska, autorka książki „Polki, które zadziwiły świat”.

Gala

Udział w konkursie szkoły zgłaszały do końca stycznia b.r. W kwietniu spośród wszystkich uczestników wybrano łącznie 115 laureatów oraz 146 wyróżnionych. Na galę finałową do nowosądeckiej Szkoły Podstawowej nr 21 przybył komitet honorowy, współorganizatorzy: 21. Brygada Strzelców Podhalańskich z Rzeszowa, 1. Regionalny Ośrodek Dowodzenia i Naprowadzania Kraków-Balice, Aeroklub Nowy Targ, Muzeum Powstańców Wielkopolskich w Lusowie, Oficyna Wydawnicza Aurora z Warszawy, Wydawnictwo Buk z Białegostoku, Fundacja Dziecięcy Uniwersytet Ciekawej historii oraz gro młodych historyków wraz z opiekunami.

Wartość stanowiła obrona pracy konkursowej przez gimnazjalistów (przedstawienie prezentacji multimedialnej oraz udzielenie odpowiedzi na pytania komisji), program patriotyczny przygotowany przez uczniów tutejszej szkoły, a także żołnierska warta honorowana pełniona przy wizerunku gen. bryg. pil. Stanisława Skalskiego. - Dzięki wsparciu sponsorów uzyskaliśmy naprawdę atrakcyjne nagrody – książki, obrazy, gry edukacyjne, plecaki, aparaty, loty widokowe nad Łososiną czy wyjazd do Brukseli... – wymienia Elżbieta Gołąb i podkreśla: – Równie ważne okazała się pomoc pani dyrektor Haliny Węgrzyn oraz osób, które przyjęły pod swój dach gości zza granicy - laureatów, finalistów polonijnych.

Pełną listę laureatów i uczniów wyróżnionych oraz nagrodzonych dodatkową nagrodą można znaleźć na stronie Organizatora: http://sp21sacz.edu.pl/?p=9445.