Reklama

Sześć wieków parafii

Odchodzący właśnie rok 2004 był dla parafii Świętego Ducha w Łowiczu rokiem szczególnym. Licząca sobie ponad 11 tysięcy wiernych wspólnota parafialna świętowała piękny jubileusz: 600-lecie swego istnienia. W siódme stulecie wprowadził ją wieloletni proboszcz, ks. prał. Franciszek Augustyński.

Niedziela łowicka 52/2004

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Pierwszy był szpital

Centralne uroczystości rocznicowe miały miejsce 9 października. Nie była to data przypadkowa. Parafia Świętego Ducha ustanowiona została dekretem abp. Mikołaja Kurowskiego właśnie w dniu 9 października, 1404 r. „Wykrojono” ją głównie z parafii kolegiackiej prężnie rozwijającego się Łowicza. Arcybiskup Kurowski »miał na celu lepszą służbę wiernym« - podkreśla ks. prał. Augustyński.
Początki parafii Świętego Ducha opisał bardzo ciekawie jej parafianin śp. ks. dr Zbigniew Skiełczyński. Z jego opracowania Powstanie parafii św. Ducha w Łowiczu w 1404 r. dowiadujemy się, że zdziwienie może budzić już sam tytuł parafii, nadany jej wbrew średniowiecznym zwyczajom. Był to bowiem tytuł zastrzeżony dla kościołów szpitalnych, nie zaś dla parafialnych.
Pierwszy kościół i schronisko-szpital dla pielgrzymów pod wezwaniem Świętego Ducha powstał w IX w. nieopodal Watykanu. Wkrótce Europa pokryła się siecią szpitali Świętego Ducha. Kościoły takie, ze szpitalami, były też w Warszawie, Sochaczewie, Bielawach i Łęczycy. Charakterystycznym miejscem szpitali była bliskość bramy miejskiej, aby wjeżdżający do miasta mogli dawać ubogim szpitalom jałmużnę.
Dlatego, choć nie zachowały się dowody pisane, można przyjąć hipotezę, że i w Łowiczu za bramą Krakowską usytuowana była posesja szpitala Świętego Ducha, na której stał drewniany kościółek i budynek schroniska szpitalnego. Przebywający w łowiczu abp Kurowski - zasłużony współpracownik i poseł króla Władysława Jagiełły - właśnie tam nakazał założyć nową parafię. Szpital przeniesiono do kościoła zamkowego pw. św. Jana.
W tekście dokumentu fundowania i erygowania parafii abp Kurowski oznajmił, iż czyni to przez swego sufragana bp. Jana, dominikanina. Jego to osoba odegrała zapewne kluczową rolę w powstaniu parafii. 20 października i w dniach następnych odbywała się kapituła w Gnieźnie, na której Ksiądz Arcybiskup wiedział już o dokończeniu łowickiej fundacji, gdyż właśnie na tej kapitule nagrodził zasługi muratora (Janka z Uniejowa) wójtostwem w arcybiskupiej wsi Smolsko. Zasługi Janka odnoszą się do rozbudowy kościoła Świętego Ducha, bo nie wiadomo o innej inicjatywie abp. Kurowskiego w tym czasie. Janko z Uniejowa jest więc najstarszym znanym z imienia architektem i kierownikiem budowy w Łowiczu.

Reklama

Sprawa tajemniczych róż

Obecny kościół Świętego Ducha dzieli się wyraźnie na dwie części - pierwszą gotycką i drugą, barokową z XVII w. Cała część gotycka przypisywana jest fundacji Kurowskiego, ale z wysokim prawdopodobieństwem i ją podzielić można na dwie.
Przypuszczać należy iż do pierwotnego drewnianego kościółka szpitalnego dobudowano murowaną nawę, z murowaną zakrystią. W XVII-wiecznych Rocznikach Miasta Łowicza Andrzeja Kazimierza Cebrowskiego znajdujemy uwagę: „Za czasów arcybiskupa Łaskiego w roku 1515 i 1525 całe miasto z kościołami spaliło się, a poprzedził ten pożar głód, któremu towarzyszyła wielka zaraza, tę zaś dopiero ogień wyniszczył...”
Pożarów mogło być więcej i właśnie w jednym z nich, w XVI w., spłonął drewniany kościółek szpitalny, stanowiący prezbiterium kościoła Świętego Ducha. Wówczas to zbudowano jego część gotycką, którą dziś oglądamy od strony ul. Stanisławskiego.
Na taką kolejność rozbudowy części gotyckiej kościoła wskazuje „sprawa tajemniczych róż”. Na dwóch szczytowych skarpach od strony ul. Stanisławskiego znajdują się wmurowane nisko nad ziemią tablice z ozdobami, wykonane z piaskowca. W czasie zewnętrznego remontu kościoła w XX w. tablice te - widoczne nad ziemią do połowy - odkopano, aby zobaczyć, co jest głębiej. Na obu płytach umieszczone były jednakowe róże: pojedynczy kwiat, z dwiema gałązkami na łodydze, na każdej po trzy listki. Na dole łodyga zakończona jest korzeniami.
Na starych budynkach miast widać ślady przyrostu terenu n. p. m. Obecnie jest on dużo wyższy niż był XV czy XVI w. W czasie budowy tej części kościoła, u podnóża obu skarp wmurowano tablice z herbem fundatora
Tablice z różami i ozdoby wyraźnie wskazują już nie na gotyk, ale na renesans, a więc na XVI w. Gotycki mur nie dziwi, tak budowano jeszcze do II połowy XVI w. Natomiast co do róż, to herb ten nie występuje w znanych dziś herbarzach. Mógł on należeć do jakiegoś nobilitowanego duchownego, na którym ród się zakończył.
Fundatorem murowanego prezbiterium po pożarze w XVI w. mógł być pleban parafii lub jakiś zamożny dworzanin z zamku. W czasach abp. Jana Łaskiego i wspomnianych wyżej pożarów, proboszczem Świętego Ducha był Wojciech Jeziorkowski. Jeziorkowscy byli jednak herbu Radwan bądź Rawicz, zatem to nie on był fundatorem.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Parafia mieszczańska

Parafia kolegiacka zdominowana była przez kapitułę. Kolegiatę i jej cmentarz otaczały posesje kanoników, później także gmach seminarium. Parafia Świętego Ducha miała charakter mieszczański.. W XIX w. Romuald Oczykowski używa w odniesieniu do kościoła Świtego Ducha nazwy fara, czyli główny kościół miejski.
Mieszczańska parafia szybko obrastała w mieszczańskie fundacje mszalne, w ołtarze cechowe i kaplice. Jedna z kaplic wybudowana została w XVI w. przez mieszczańską rodzinę Roszków. Oczykowski, znający jeszcze żywe tradycje łowickie nazywa ją „Kaplicą Miejską, dawniej Roszkiewiczowską, pw. św. Walentego”. Od czasu umieszczenia w niej obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej kaplica nosi Jej miano. Z kaplicy tej, z dawien dawna korzystało Bractwo Strzeleckie.
Wizytacja Łowicza z 1512 r. wymienia, że przy kościele Świętego Ducha działały dwa bractwa: Literackie i Bractwo Ubogich. Większość cechów również osiadła przy mieszczańskim kościele Świętego Ducha i tutaj odprawiane były nabożeństwa cechowe.

Na progu siódmego stulecia

Tyle o początkach parafii Świętego Ducha. Jak powiedział Niedzieli Łowickiej proboszcz, ks. prał. Augustyński: „Parafia przeżywała wiele rozmaitych dramatów, związanych z dziejami narodu. Odbiły się na niej powstania i wojny. W pewnym momencie kościół został nawet zamieniony przez zaborców na stajnię dla koni! Wielokrotnie niszczyły go pożary i klęski narodowe. Stąd wynikały częste i różnorodne przebudowy świątyni. Dobroczyńcy parafii obudowali kościół kaplicami”.
Cały rok 2004 był w parafi pw. Świętego Ducha czasem jubileuszu. Jego przeżywanie rozpoczęło się wcześniej, już w październiku 2003 r. Inauguracja nastąpiła w czasie wizytacji kanonicznej bp. Józefa Zawitkowskiego. „Każde święta były przeżywane pod tym kątem - mówi Ksiądz Proboszcz. - Zwłaszcza odpust patronalny Zesłania Ducha Świętego”.
Centralne uroczystości jubileuszowe otworzył 3 października bp senior Alojzy Orszulik. Główne uroczystooci miały miejsce 9 października, w samą rocznicę utworzenia parafii. 10. października parafia Świętego Ducha w Łowiczu rozpoczęła nowe, siódme stulecie.
Mszę św. jubileuszową 9 października celebrował i homilię wygłosił bp ordynariusz Andrzej F. Dziuba. Przy ołtarzu stanął także bp Józef Zwitkowski. Wśród zaproszonych gości znaleźli się księża pochodzący z tej parafii, księża w ostatnich latach pracujący tu jako wikariusze i duchowieństwo z dekanatu. W świętowanie jubileuszu parafii włączył się także Minister Wsi i Rozwoju Rolnictwa Wojciech Olejniczak, starosta powiatu Cezary Dzierżek, przedstawiciele władz samorządowych i miejskich, Wojewódzki Konserwator Zabytków. Uroczystą Mszę św. uświetniła Młodzieżowa Orkiestra Esta ze Żdżar, a śpiewała schola młodzieżowa z parafii.
„Jubileusz ten jest przede wszystkim wielką wdzięcznością Panu Bogu - mówi ks. prał. Augustyński - za to, że tak długo tej wspólnocie daje się rozwijać duchowo. Jest zadumaniem się nad prawdą, że przemijają różne formy społeczne, ustrojowe, a parafia trwa. Bo to parafie tworzą odpowiedni klimat społeczny, w którym rozwijają się kultura i obyczaje. Parafia przekazuje też wartości historyczne”.

2004-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Przez krzyż idzie się do zmartwychwstania. Innej drogi nie ma – rozważania ks. Popiełuszki

2024-03-27 20:38

[ TEMATY ]

ks. Jerzy Popiełuszko

homilia

ks. Popiełuszko

Muzeum ks. Jerzego Popiełuszki/40rocznica.popieluszko.net.pl

- Przez krzyż idzie się do zmartwychwstania. Innej drogi nie ma - to słowa wypowiedziane przez ks. Jerzego Popiełuszkę 6 września 1982 r. podczas Mszy św. w intencji Ojczyzny w kościele św. Stanisława Kostki w Warszawie. Stanowią one fragment rozważań proponowanych przez Sanktuarium Błogosławionego Księdza Jerzego Popiełuszki w piątym tygodniu programu „osobistej i społecznej duchowej przemiany”, który można podjąć w roku obchodów 40-lecia śmierci kapłana. Każdego dnia od 28 lutego do 9 listopada o godz. 21. przy grobie Błogosławionego odbywa się modlitwa o wolność od lęku i nienawiści oraz w intencji Ojczyzny.

Publikujemy tekst rozważań:

CZYTAJ DALEJ

Postawiono zarzuty ks. Michałowi O.

2024-03-27 18:21

Adobe Stock

Prokuratura postawiła w środę zarzuty pięciu osobom w związku ze sprawą wykorzystania pieniędzy z Funduszu Sprawiedliwości. Wśród nich jest czterech urzędników resortu sprawiedliwości i „beneficjent funduszu” ks. Michał O. W ramach Funduszu ośrodkowi „Archipelag” miała zostać przyznana dotacja na kwotę blisko 100 milionów złotych.

- Ks. Michał O. działając wspólnie w porozumieniu z tymi urzędnikami, doprowadził do wypłaty tych środków. Tutaj istotną kwestią jest to, że działali wspólnie i w porozumieniu - poinformował dziś podczas konferencji rzecznik prasowy prok. Przemysław Nowak. Zapowiedział, że będą kierowane wnioski o tymczasowy areszt wobec trzech osób, a zebrany materiał dowodowy będzie analizowany pod kątem uchylenia immunitetu politykom. Powstające na warszawskim Wilanowie centrum terapeutyczne ma na celu pomoc ofiarom przemocy.

CZYTAJ DALEJ

Msza św. Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek rozpoczyna obchody Triduum Paschalnego

2024-03-28 07:18

[ TEMATY ]

Wielki Czwartek

Karol Porwich/Niedziela

Mszą Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek rozpoczynają się w Kościele katolickim obchody Triduum Paschalnego - trzydniowe celebracje obejmujące misterium Chrystusa ukrzyżowanego, pogrzebanego i zmartwychwstałego. Liturgia tego dnia odwołuje się do wydarzeń w Wieczerniku, kiedy Jezus ustanowił dwa sakramenty: kapłaństwa i Eucharystii.

Liturgista, ks. prof. Piotr Kulbacki z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego powiedział PAP, że część pierwsza Triduum - misterium Chrystusa ukrzyżowanego - rozpoczyna się Mszą Wieczerzy Pańskiej (Wielki Czwartek) i trwa do Liturgii na cześć Męki Pańskiej (Wielki Piątek). Po tej liturgii rozpoczyna się dzień drugi - obchód misterium Chrystusa pogrzebanego, trwający przez całą Wielką Sobotę. Nocna Wigilia Paschalna rozpoczyna trzeci dzień - misterium Chrystusa zmartwychwstałego – obchód trwający do nieszporów Niedzieli Zmartwychwstania.

CZYTAJ DALEJ
Przejdź teraz
REKLAMA: Artykuł wyświetli się za 15 sekund

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję