Zgodnie z Konstytucją RP wolność religii obejmuje m.in. jej uzewnętrznianie, także publiczne, poprzez modlitwę. Rodzice mają również prawo wychowania dziecka zgodnie z własnymi przekonaniami. Wynika z tego możliwość przekazania dziecku wartości wyznawanych przez rodziców i umożliwienia mu odbywania praktyk religijnych. To fundamentalne prawa człowieka. Dlatego też w przypadku wyrażenia przez uczniów czy rodziców woli odmawiania modlitwy w szkołach obowiązkiem ich dyrektorów jest zapewnienie ku temu odpowiednich warunków.

Pobierz broszurę (link)

W przypadku uniemożliwiania lub utrudniania przez władze szkoły odmawiania modlitwy przez uczniów dochodzi do naruszenia Konstytucji RP, zgodnie z którą nikomu nie może być zakazywane uczestnictwo w praktykach religijnych. Potwierdził to Trybunał Konstytucyjny. Przyznał on, że odmawianie modlitwy w szkole publicznej przez tych, którzy sobie tego życzą, jest formą realizacji konstytucyjnej wolności religii.

Ponadto, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej modlitwa w szkole może być odmawiana przed i po zajęciach. W związku z nadrzędnym charakterem przepisów konstytucyjnych oraz koniecznością zapewnienia ochrony praw człowieka w jak najszerszym zakresie oznacza to, że publiczna modlitwa w szkole lub przedszkolu może odbywać się zawsze w stosownych momentach, a więc: na początku i końcu zarówno całych zajęć, jak i poszczególnych lekcji, a także w innych okolicznościach, np. przed posiłkami.

Poszanowanie osób niechcących uczestniczyć w modlitwie nie może oznaczać uniemożliwienia innym realizacji ich prawa do praktyk religijnych. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego „osoba, która deklaruje się jako niewierząca, nie może […] oczekiwać, że nie będzie miała kontaktu z osobami wierzącymi, ich praktykami i symbolami religijnymi”. W sytuacji braku jednomyślności co do modlitwy w szkole lub przedszkolu, rozwiązaniem niezgodnym z prawem jest zarówno zakazanie odmawiania modlitwy tym, którzy wyrażają takie życzenie, jak i nakazanie jej odmawiania osobom, które tego nie chcą. W obu przypadkach dochodzi bowiem do naruszenia konstytucyjnej wolności religii.

,,Należy zaznaczyć, że zorganizowanie modlitwy nie stanowi zmuszania uczniów do ujawnienia swoich przekonań religijnych, ponieważ czynią to dobrowolnie, co podkreślił Trybunał Konstytucyjny. Zgodnie ze stosownym rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej odmawianie modlitwy w szkole powinno być wyrazem wspólnego dążenia uczniów oraz taktu i delikatności ze strony nauczycieli i wychowawców. Jednak poszanowanie praw osób niechcących uczestniczyć w modlitwie nie może skutkować jej zakazem dla pozostałych. Ponadto warto podkreślić, że okoliczności związane z organizacją odmawiania modlitwy w szkole lub przedszkolu mogą być okazją pokazania uczniom czy przedszkolakom, że w demokratycznym społeczeństwie żyją ludzie wyznający różne religie i mają oni niezbywalne prawo do publicznego wyrażania swoich przekonań” – skomentował dr Marcin Olszówka z Instytutu Ordo Iuris.