Wojciech Mścichowski: - Jak można ocenić obecny stan kultury częstochowskiej. Czy coś się zmieniło na przestrzeni ostatnich lat?

Ireneusz Kozera: - Ocena kondycji kultury częstochowskiej wymaga wieloaspektowego ujęcia. Sukcesywnie wzbogacana jest oferta artystyczna, przygotowywana przez samorządowe instytucje kultury, związki twórcze oraz organizacje pozarządowe. Obok wydarzeń i imprez znanych w świecie, jak choćby Międzynarodowy Festiwal Muzyki Sakralnej „Gaude Mater”, pojawiają się cenne inicjatywy, adresowane do zróżnicowanego kręgu odbiorców. Przykładem są kolejne edycje Częstochowskiej Nocy Kulturalnej, Międzynarodowego Festiwalu Wiolinistycznego im. Bronisława Hubermana, Międzynarodowego Festiwalu Piosenki „Majowa Nutka”, znaczące festiwale jazzowe, plenery: Miejski i „Jurajska Jesień”, Przegląd Teatrów Lalki i Aktora „Dziecięca Kraina Wrażliwości” czy zorganizowane po raz pierwszy w 2005 r. Międzynarodowe Spotkania Teatralne. Do ważnych inicjatyw, podejmowanych w ostatnich latach zaliczyć trzeba Kongresy Kultury Częstochowskiej, sprzyjające integracji środowisk artystycznych i twórczych. Ważnym dla miasta wydarzeniem stała się oficjalna inauguracja działalności Regionalnego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Częstochowie. Umacnia się i rozwija mecenat miasta, sprawowany nad twórcami i promotorami kultury oraz nad artystycznie uzdolnioną młodzieżą. Wykazywana jest dbałość o dokumentowanie i eksponowanie tych dóbr kultury, które zaliczyć już można do cennych zasobów częstochowskiego dziedzictwa. Uważam, że Częstochowa jest aktualnie jednym z bardziej liczących się ośrodków intelektualno-kulturalnych w kraju, z prężnie działającym środowiskiem muzycznym, plastycznym i literackim.

- Słyszy się powszechnie, że na obcowanie z kulturą ludzie mają coraz mniej czasu i pieniędzy. Jaki wpływ powinna mieć kultura na życie człowieka?

- Trudno mówić o prawdziwym człowieczeństwie, gdy pozbawione jest ono fundamentu kultury, a także o przynależności do określonej wspólnoty - bez uwzględnienia kultury, pojmowanej jako dziedzictwo narodowe. Potrzebę obcowania z kulturą i świadomego korzystania z jej dóbr, kreować trzeba w człowieku od najmłodszych lat. Zaniechania w tej sferze nie można usprawiedliwiać wyłącznie stanem zasobności portfela i brakiem czasu. Istnieje w naszym mieście bogaty wachlarz propozycji przedsięwzięć artystycznych, w których można wziąć udział, korzystając z wolnego wstępu lub uiszczając symboliczną opłatę, np.: Częstochowska Noc Kulturalna, Teatralny Salon Poezji, koncerty w Bazylice Jasnogórskiej, imprezy w ramach Regionalnych Dni Książki czy imprezy plenerowe wpisane w program dorocznych Dni Częstochowy. Zasadniczym problemem staje się więc nie kwestia pieniędzy, ale przede wszystkim takie konstruowanie oferty kulturalnej, by wzbudzała ona zainteresowanie i chęć udziału.

- Jak wygląda edukacja kulturalna w szkołach? Czy w młodzieży wyrabia się nawyki dobrego smaku i potrzebę obcowania z kulturą?

- W procesie edukacji kulturalnej dzieci i młodzieży dużą rolę odgrywają samorządowe instytucje kultury, które - we współpracy ze środowiskiem oświaty co roku przygotowują specjalne projekty. Proponowane są edukacyjne spektakle, koncerty i wystawy, lekcje muzealne i biblioteczne - sprzyjające kształtowaniu gustów, rozbudzaniu zainteresowania sztuką i potrzeby korzystania z dóbr kultury, przygotowując tym samym przyszłego świadomego, dojrzałego odbiorcę. Edukacja kulturalna to także organizowane konkursy i przeglądy, aktywizujące młodych ludzi do twórczych poczynań, stwarzające możliwość prezentacji i konfrontacji warsztatowych umiejętności. Konieczne jest jednak ciągłe uświadamianie rodzicom i pedagogom funkcji, jaką pełni edukacja kulturalna w formowaniu młodego człowieka.

- Dla większości Polaków, a także dla wielu katolików z całego świata Częstochowa jest duchową stolicą Polski. Jaki ma to wpływ na przygotowywanie oferty kulturalnej?

- Zakorzeniona w świadomości Polaków historia i współczesność jasnogórskiego Sanktuarium mają ogromne znaczenie w procesie kształtowania wizerunku miasta i projektowania konkretnych działań w dziedzinie kultury. Przygotowywana oferta kulturalna musi uwzględniać zarówno mieszkańców miasta, jak i licznie przybywających pielgrzymów. Dla wzbogacenia tej oferty staramy sie czerpać także z doświadczeń innych miast maryjnych - naszych zagranicznych partnerów. Rok 2005 zapisał się w pamięci Polaków jako czas świętowania 350. rocznicy obrony Jasnej Góry. W roku bieżącym prezentowana będzie wystawa poplenerowa, stanowiąca pokłosie XVIII Pleneru Miejskiego, poświęconego Jasnej Górze. Każdego roku odbywają się w Częstochowie imprezy uwzględniające szczególny charakter miasta, w którym sfera szeroko pojętego „sacrum” pozostaje niezwykle żywa i ważna. W cykl takich przedsięwzięć wpisują się m.in.: Festiwal „Gaude Mater”, Triennale Sztuki „Sacrum”, imprezy wpisane w program Dni Kultury Chrześcijańskiej. Mam nadzieję, że w kalendarzu częstochowskiego życia kulturalnego trwale zagoszczą inaugurowane w ubiegłym roku Międzynarodowe Spotkania Teatralne, dotykające swą problematyką Dekalogu. Jeśli dojdzie do wizyty w Częstochowie Ojca Świętego Benedykta XVI, wydarzeniu temu również towarzyszyć będzie odpowiednia oprawa artystyczna.

- Dziękuję za rozmowę.