Z głębi dziejów

Na terenach dzisiejszego Niska znajdowała się jedna z najstarszych osad w Polsce. Jej mieszkańcy hodowali zwierzęta, zajmowali się łowiectwem, a w wiekach średnich rozkwitało tutaj garncarstwo, bartnictwo i rybołówstwo. O wsi królewskiej Nyszko wspomina Jan Długosz w Liber beneficiorum dioecesis cracoviensis, pisząc o dziesięcinie ściąganej na rzecz parafii w Bielinach. Do czasów pierwszego rozbioru Polski używana była także nazwa Ziemia Niska.
W latach zaborów Nisko znalazło się pod panowaniem Austrii. Stało się wówczas gminą, w której zlokalizowano urzędy administracyjne. Jego właścicielami zostali Maria i Oliwier Ressequierowie, przyczyniając się do rozwoju ośrodka i ustanowienia tutaj siedziby powiatu. 7 lipca 1907 r. ofiarowali Nisko Boskiemu Sercu Pana Jezusa przez ręce Niepokalanej Najświętszej Maryi Panny, upamiętniając ów fakt ufundowaniem figury Serca Jezusowego. Stoi ona do dziś przy ulicy Sandomierskiej.
- Wielkim zadaniem wyznaczonym sobie przez małżonków Ressequier, zwłaszcza hrabinę Marię, było wybudowanie kościoła i utworzenie w Nisku parafii - podkreśla Bronisława Bylinowska, autorka książki zatytułowanej Droga św. Józefa. W 1884 r. wzniesiono kaplicę cmentarną, a pięć lat później - w budynku dzisiejszego sądu - utworzono kaplicę pw. św. Józefa Oblubieńca NMP. Historyczny okazał się 1 marca 1890 r., kiedy to zawiązano Komitet Budowy Kościoła w Nisku. Efektem jego wysiłków było poświęcenie nowej świątyni 18 października 1896 r. Kolejne ważne wydarzenia to: prawne utworzenie ekspozytury w Nisku (8 marca 1907), spalenie kościoła w wyniku działań wojennych (18 października 1914), rekonsekracja świątyni wiosną 1923 r., wyodrębnienie samodzielnej parafii z Racławic dekretem biskupa przemyskiego Anatola Nowaka (27 września 1928) oraz nadanie praw miejskich (1933).

Św. Józef patronem

Dlaczego mieszkańcy Niska zaczęli uciekać się do św. Józefa jako swego patrona i opiekuna? Dlaczego jego wezwanie nosi tutejsza fara, podniesiona do rangi sanktuarium diecezjalnego? - Z pewnością wpłynął na to fakt, że na przełomie XIX i XX wieku kult św. Józefa był niezwykle żywy w całym Kościele - zauważa ks. Marian Balicki, kustosz niżańskiego sanktuarium. Kapłan przypomina, iż 8 grudnia 1870 r. papież Pius IX ogłosił Świętego patronem Kościoła powszechnego, natomiast w roku 1889 Leon XIII wydał encyklikę o św. Józefie Quamquam pluries.
O rozwoju kultu św. Józefa w Nisku świadczy namalowanie obrazu z wizerunkiem Świętego i umieszczenie go w ołtarzu głównym fary. Autorem dzieła, powstałego w 1937 r., jest Karol Rutkowski. Artysta ukazał św. Józefa jako mężczyznę w sile wieku, idącego za Jezusem. Odnowiony obraz został pobłogosławiony przez Jana Pawła II podczas jego pobytu w Krośnie w 1997 r. Niżańską tradycją stało się zasłanianie owego wizerunku przy dźwiękach melodii pieśni „Szczęśliwy, kto sobie patrona Józefa ma za opiekuna”.
Mieszkańcy Niska czcili św. Józefa jako patrona parafii i opiekuna rodzin. Wyrazem tego kultu były nabożeństwa, nowenny i odpusty. Szczególnie podniośle obchodzono odpust w uroczystość św. Józefa Oblubieńca NMP, czyli 19 marca. Poprzedzano go nowenną, rekolekcjami, czterdziestogodzinnym nabożeństwem z wystawieniem Najświętszego Sakramentu i spowiedzią św. Z czasem zaczęto obchodzić liturgiczne wspomnienie św. Józefa Robotnika, przypadające 1 maja. Także i ono stało się dniem odpustu parafialnego.
- Po przyjściu do Niska zastanawiałem się, jaką drogę duszpasterską obrać. Doszedłem do wniosku, iż będzie to droga św. Józefa. Od tamtej pory przyświeca nam zawołanie: „Św. Józefie, prowadź” - mówi ks. Marian Balicki, pełniący funkcję proboszcza niżańskiej parafii pw. św. Józefa Oblubieńca NMP od 5 lipca 1992 r. Duszpasterz akcentuje, że Święty jest patronem szczególnym, do którego uciekano się zawsze w trudnych czasach. Wszak to on niegdyś żywił i bronił Chrystusa, a dziś pełni tę samą rolę wobec Jego Mistycznego Ciała, jakim jest Kościół.

Niżańskie sanktuarium

Diecezjalne sanktuarium św. Józefa Opiekuna Rodzin w Nisku zostało erygowane dekretem bp. Wacława Świerzawskiego, wydanym 3 października 1998 r. Ówczesny Ordynariusz Sandomierski napisał w tym dokumencie m.in.: - Pragnę bardzo, aby nowo powołane sanktuarium w sposób szczególny gromadziło na modlitwie ojców rodzin. Jest to obecnie bardzo potrzebne. Obserwujemy dewaluację godności ojca rodziny. Wielu ojców schodzi na manowce i zapomina o przyjętych w dniu ślubu małżeńskich obowiązkach. Odrodzenie narodu polskiego może dokonać się przez przywrócenie polskiej rodzinie jej właściwej roli określonej przez Stwórcę.
Pragnienie uświęcania ojców było także wielką troską ks. Mariana Balickiego, dlatego podjął liczne działania duszpasterskie w tym kierunku. Jedną z inicjatyw było powołanie do istnienia Bractwa św. Józefa „Dom”, erygowanego przez bp. Wacława Świerzawskiego. Początkowo należało do niego ponad trzystu mężczyzn, obecnie - licząc koła w innych miastach - jest ich około ośmiuset. Modlą się oni za własne rodziny, polecając św. Józefowi swoje małżonki i dzieci. Raz w miesiącu gromadzą się na zamawianej przez nich Mszy św., po której odbywa się spotkanie formacyjne.
W niżańskim sanktuarium otacza się szczególną troską rodziny dotknięte problemem alkoholowym. Poleca się je Bogu za wstawiennictwem Patrona. Prowadzona jest tutaj księga trzeźwości, do której wpisują się osoby deklarujące okresową lub całkowitą abstynencję od napojów alkoholowych. Natomiast inicjatywą trzeźwościową w wymiarze diecezjalnym są coroczne pielgrzymki Krucjaty Wyzwolenia Człowieka, odbywające się 1 maja. Powierzane jest wówczas św. Józefowi dzieło trzeźwości narodu polskiego.
Okolicznościowe Msze św. ku czci św. Józefa sprawowane są w każdy piątek. Modli się wówczas w intencjach, przedstawionych w księdze próśb i podziękowań. Natomiast w pierwsze soboty miesiąca odbywają się czuwania modlitewne w intencjach polecanych w danym miesiącu: w styczniu - za rodziny oczekujące dziecka i błagające o potomstwo; w lutym - za narzeczonych; w marcu - za błagających o trzeźwość najbliższych; w kwietniu - za ojców zatroskanych o uświęcenie swojej rodziny; w maju - za matki proszące o Boże błogosławieństwo dla rodziny; w czerwcu - za rodziny, w których brak zgody i pokoju; w lipcu - za osoby samotne, wdowy i wdowców; w sierpniu - za starsze małżeństwa; we wrześniu - za młode małżeństwa; w październiku - za chorych i cierpiących; w listopadzie - za opłakujących śmierć najbliższych; w grudniu - za żyjących w związkach niesakramentalnych.

Modlitwa przy relikwiach

Drugą patronką parafii jest św. Jadwiga Śląska, której relikwie znajdują się w sanktuarium. Jej imię przyjęła wspólnota matek, modlących się w intencji swoich dzieci. Spotykają się w każdy piątek, polecając Bogu prośby i podziękowania. Obraz Świętej, otaczającej Nisko płaszczem opieki, namalowała w roku 1998 Elżbieta Boukourbane.
- Mamy także relikwie św. Faustyny Kowalskiej - informuje Ksiądz Proboszcz, mówiąc o kulcie Bożego Miłosierdzia na niżańskiej ziemi. Jego rozwój uwidocznił się w roku 1997, kiedy to uroczyście odnowiono akt oddania miasta Sercu Jezusowemu. Owo wydarzenie poprzedził Rok Miłosierdzia, podczas którego całe rodziny oddawały cześć Jezusowi Miłosiernemu. Natomiast podczas tegorocznej uroczystości Najświętszego Serca Pana Jezusa rozpocznie się Rok Jubileuszowy, którego ukoronowaniem będą obchody stulecia powierzenia Niska Bożemu Sercu przez Ressequierów.

Ku nowej ewangelizacji

- Jezus pragnie uświęcać każdego człowieka, jednocząc nas we wspólnotę Kościoła. Stąd wynika zadanie budowania sanktuarium Boga w ludzkich sercach. Wypełniamy je w różny sposób, a jednym z nich jest tworzenie parafialnych wspólnot, gdzie można duchowo dojrzewać - zauważa Ksiądz Kustosz. Kapłan stwierdza, iż parafia jest wspólnotą wspólnot, zarówno tych rodzinnych, jak i grup rozwijających swoje charyzmaty. Przy niżańskim sanktuarium istnieje ich około trzydziestu, wśród nich Towarzystwo Kultury Chrześcijańskiej „Logos”, parafialna „Caritas”, Akcja Katolicka, Franciszkański Zakon Świeckich, Arcybractwo Straży Honorowej Najświętszego Serca Pana Jezusa, wydawane jest pismo Dokąd idziesz?
- Przyznam, że jestem człowiekiem wielkiego niepokoju. Widzę wiele spraw, które należy podjąć - akcentuje ks. Marian Balicki, podkreślając wagę zagadnienia ewangelizacji. Swoje przemyślenia na ten temat zawarł w wydanej drukiem dysertacji doktorskiej Ku nowej ewangelizacji parafii. Na przykładzie sanktuarium św. Józefa Opiekuna Rodzin w Nisku widać, że wielką rolę w tej materii odgrywa działalność kulturalna. Organizowane są Tygodnie Kultury Biblijnej, przeglądy piosenki religijnej oraz kolęd, a duszpasterz - będący poetą - pisze przepiękne wiersze.
- Chciałbym ci Boga dać / jak Jezus / pocałunkiem otwartych ramion / i serca - czytamy w jednym z utworów ks. Balickiego. Ów wysiłek niesienia Chrystusa został dostrzeżony na szerokim forum, czego przejawem było zakwalifikowanie do finałowej dwunastki ogólnopolskiego konkursu „Proboszcz Roku 2004”. Od tamtego czasu realizowane są kolejne inicjatywy w parafii, których mottem jest wspomniane już zawołanie: „Św. Józefie, prowadź”.