„Przeszłość zachowana w pamięci
jest częścią teraźniejszości”
Tadeusz Kotarbiński
W siedzibie Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie 6 marca odbył się finał trzeciej edycji wojewódzkiego konkursu regionalnego „Pamięć przeszłości”, zorganizowanego przez WBP oraz Zarząd Okręgu Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich województwa lubelskiego.
Konkurs upowszechniania regionalizmu trwał od stycznia do grudnia 2006 r. Łącznie wzięło w nim udział 375 placówek bibliotecznych województwa lubelskiego, w tym 172 biblioteki oraz 203 filie biblioteczne, rozsiane po całym regionie. Konkurs miał trzy podstawowe cele: doskonalenie regionalnych warsztatów bibliotecznych, upowszechnianie i promocję wiedzy o małych ojczyznach oraz wzbudzanie w środowiskach lokalnych zainteresowania historią, kulturą i życiem społecznym w celu utrwalenia i ocalenia od zapomnienia tego wszystkiego, co jest bogactwem wielowiekowego dziedzictwa społeczności lokalnej.
Formy realizacji zadań konkursowych pozostawiono do wyboru uczestnikom. Przez miniony rok biblioteki zorganizowały aż 3 tys. różnych form popularyzacji tematyki konkursowej, w których wzięło udział 150 tys osób. Organizowano konkursy wiedzy o regionie, wystawy regionalne, wykłady, pogadanki, prelekcje, spotkania autorskie. Przez ten czas powstawały prace nt. poszczególnych regionów, dziejów rodzin, historii, życia codziennego itp. W jedenastu powiatach konkurs wojewódzki miał edycje lokalne, np. „Ocalić od zapomnienia” w Białej Podlaskiej, „Ziemia rodzinna” w Opolu Lubelskim, „Pielęgnując przeszłość tworzymy przyszłość” w Biłgoraju, czy „Mały-wielki świat”, zorganizowany w Tomaszowie Lubelskim. Powstało mnóstwo prac utrwalających bogate dzieje nawet najmniejszych miejscowości.
Dzięki tego rodzaju działaniom znacznie zwiększyły się zasoby biblioteczne o tematyce lokalnej i regionalnej. Przybyło 3500 książek, 5 tys. fotografii oraz wiele cennych, często unikatowych materiałów historycznych o regionie. Równolegle zbierano najciekawsze prace uczestników konkursu, które następnie przekazano do WBP w Lublinie. Ogółem na konkurs wpłynęło 430 prac, w tym 245 prac plastycznych (np. drzewa genealogiczne) i 185 pisemnych (literackich i historycznych). Wśród nich znalazły się m.in. albumy fotograficzne z unikatowymi zdjęciami rodzinnymi z XIX wieku, opisami dziejów rodzinnych na przestrzeni wieków, ciekawymi wspomnieniami i wywiadami. Na uwagę zasłużyły liczne prace monograficzne, kronikarskie i dokumentacyjne, poszerzające wiedzę o gminie czy rodzinnej miejscowości, zawierające m.in. opisy zabytków architektury, ciekawych miejsc, szlaków turystycznych, ginących zawodów, czy śpiewniki i słowniki gwary lokalnej.
Zdaniem jurorów, nadesłane prace „świadczą o wielkim zaangażowaniu ich autorów, wszechstronnej wiedzy regionalnej i szacunku dla lokalnej historii, tradycji i kultury”. W twórczych działaniach uczestniczyli pracownicy bibliotek i szkół oraz przedstawiciele różnych grup społecznych, organizacji i instytucji lokalnych. Dla wielu środowisk konkurs stał się inspiracją, a dla innych kontynuacją regionalnych przedsięwzięć. Ze względu na bogactwo form, szerokiej tematyki i różnorodności działań podejmowanych w środowiskach lokalnych, komisja wyodrębniła 15 kategorii, w których przyznano 30 nagród oraz 70 wyróżnień. Uroczyste wręczenie nagród dla placówek bibliotecznych oraz autorów poszczególnych prac odbyło się 6 marca w Galerii Malarstwa WBP w Lublinie.
