Kapłan odprawiający więcej razy w tym samym dniu może poszczególne
Msze św. aplikować w intencji, w której została złożona ofiara, przy
zachowaniu jednak prawa, że oprócz święta Bożego Narodzenia, wolno
mu zatrzymać dla siebie jedną tylko ofiarę. Pozostałe natomiast winien
przekazać na cele oznaczone przez ordynariusza, z dopuszczeniem jednak
pewnego wynagrodzenia z tytułu zewnętrznego. Kapłan koncelebrujący
w tym samym dniu drugą Mszę św. nie może z żadnego tytułu przyjąć
za nią ofiary (kan. 951). Prawodawca kościelny w powyższym przepisie
stawia zasadę, że kapłan może sprawować Eucharystię tylko jeden raz
dziennie. Binowanie (sprawowanie drugiej Mszy św. w tym samym dniu)
czy trynowanie (sprawowanie trzeciej Mszy św. w ciągu dnia) jest
wyjątkiem od tej zasady i wymaga odpowiednich racji. Na pewno taką
racją nie jest zbyt duża ilość intencji mszalnych, a tylko prawdziwa
konieczność duszpasterska lub zaistnienie słusznej przyczyny.
Prawo kościelne szczegółowo określa, kiedy kapłan zgodnie
z prawem może sprawować dwie lub trzy Msze św.
Trzy Eucharystie wolno kapłanowi odprawiać w Dzień Zaduszny
oraz w Boże Narodzenie. Prawo powszechne zezwala też kapłanowi na
odprawienie dwóch Mszy św. tego samego dnia, a mianowicie:
- w Wielki Czwartek, kiedy odprawiał lub koncelebrował
Mszę św. Krzyżma, może odprawiać lub koncelebrować Mszę św. Wieczerzy
Pańskiej;
- kto odprawiał lub koncelebrował Mszę św. wielkanocną
w nocy, może odprawić lub koncelebrować drugą Mszę św. wielkanocną;
- kto z okazji synodu, wizytacji pasterskiej lub spotkania
kapłanów koncelebruje z biskupem lub jego delegatem, może jeszcze
raz odprawić ze względu na pożytek wiernych; to samo można powiedzieć
o kapłanach koncelebrujących z okazji szczególnego spotkania kapłańskiego,
jakim może być np. zjazd duszpasterski, kongres, pielgrzymka, nawet
gdyby koncelebra odbywała się bez biskupa;
- członkowie kapituł i jakichkolwiek instytutów życia
konsekrowanego mogą koncelebrować Mszę św. konwentualną, choćby musieli
odprawiać indywidualnie z racji duszpasterskich.
Gdyby brakowało kapłanów, ordynariusz miejscowy na podstawie
słusznej przyczyny może zezwolić kapłanom na odprawianie w ciągu
dnia dwóch Mszy św., a nawet, jednakże tylko w niedziele i święta
nakazane, jeśli tego domaga się konieczność duszpasterska, trzech
Mszy św. (kan. 905 2). A więc zezwolenie ordynariusza miejscowego
na binację Mszy św. jest uwarunkowane brakiem kapłanów oraz zaistnieniem
słusznej przyczyny. Na trynację zaś również brakiem kapłanów, a ponadto
prawdziwą koniecznością duszpasterską. Binacja Mszy św. może się
odbyć każdego dnia, natomiast trynacja - tylko w niedziele i inne
święta nakazane. Przyznane prawo binacji czy trynacji Mszy św. przysługuje
parafii lub innej placówce duszpasterskiej, nie zaś tylko proboszczowi
czy rektorowi kościoła, chyba że ordynariusz miejsca wyraźnie w reskrypcie
zaznaczył, że udzielił tego prawa określonemu kapłanowi.
Odprawiając, zgodnie z prawem, kilka Mszy św. tego samego
dnia, kapłan może przyjąć również kilka intencji, a co za tym idzie
kilka ofiar mszalnych. Jednakże dla siebie może zatrzymać tylko jedną
ofiarę mszalną. Nawet najbiedniejszy kapłan nie może zatrzymać dla
siebie więcej ofiar.
Jeżeli jednak zgodnie z prawem celebruje więcej Mszy
św., rodzi się pytanie, którą ofiarę może zatrzymać dla siebie? Zgodnie
z kan. 952 kapłan celebrujący kilka Eucharystii dziennie może sam
zdecydować, którą ofiarę zatrzyma dla siebie. Zgoda na zatrzymanie
jednej ofiary ma jednak swoje ograniczenia w związku ze sprawowaniem
Mszy św. zbiorowej, o której mówi kan. 848 i wspomniany dekret Kongregacji
ds. Duchowieństwa w sprawie intencji mszalnych z 1991 r. Otóż powyższy
dekret podaje zasadę, że w przypadku zgodnego z prawem sprawowania
Mszy św. zbiorowej celebrans ma prawo zatrzymać dla siebie jedynie
ofiarę mszalną w wysokości określonej w danej diecezji (poprzez odpowiednią
władzę kościelną lub zwyczaj - por. kan. 952). Ofiara przewyższająca
tę wysokość powinna być odprowadzona jako binacja czy trynacja. Zasada,
że kapłan może zatrzymać dla siebie tylko ofiarę z jednej celebrowanej
przez siebie Mszy św. dziennie, ma jednak wyjątek: dzień Bożego Narodzenia.
Wówczas celebrans może zatrzymać dla siebie ofiary z wszystkich celebrowanych
przez siebie Mszy św. Oczywiście, jeżeli jest zobowiązany do sprawowania
w tym dniu Mszy św. w intencji parafian, nie może za nią otrzymać
żadnej ofiary.
Jeżeli chodzi o wspomnianą Mszę św. za parafian, to wiąże
się ona z kwestią, czy kapłan sprawujący Eucharystię za lud może
zatrzymać dla siebie ofiarę z racji sprawowanej drugiej Mszy św.
Przepis kan. 824 2 KPK z 1917 r. zabraniał kapłanowi, jeśli celebrował
więcej niż raz tego samego dnia, zatrzymania dla siebie jakiejkolwiek
ofiary ze sprawowanej Eucharystii, o ile był zobowiązany ze sprawiedliwości
odprawić Mszę św. danego dnia za parafian. Według interpretacji obecnie
obowiązujących przepisów kodeksowych, każdy kapłan zobowiązany do
odprawienia Mszy św. za powierzony sobie lud i sprawujący tego samego
dnia drugą Eucharystię może zatrzymać dla siebie ofiarę złożoną za
nią. Źródłem poprzedniej dyscypliny był przede wszystkim system beneficjalny,
zniesiony w obecnie obowiązującym Kodeksie (por. kan. 1272).
Jak wspomniano, w kanonie 946 prawodawca kościelny stwierdził,
że ofiary składane przy sprawowaniu Mszy św. służą nie tylko kapłanowi,
ale przede wszystkim przyczyniają się do dobra Kościoła. Dlatego
każdy kapłan, pod żadnym pozorem nie może zatrzymać dla siebie ofiar
mszalnych z racji binacji czy trynacji, bowiem - w myśl przepisów
prawa - tylko ordynariusz decyduje, w jaki sposób wykorzystać dodatkowe
ofiary mszalne. Sam celebrujący kapłan nie może tutaj podejmować
jakichkolwiek decyzji. Nieprawomocne są wzniosłe nawet motywy czy
cele: choroba, bieda innego kapłana, bezdomni, misje, ubóstwo itp.,
nie uprawniają kapłana do samowolnej decyzji w tej materii. Na te
wszystkie cele mógłby, oczywiście, ordynariusz przeznaczyć te ofiary,
ale decyzja jest jego suwerenną sprawą. Mógłby również te środki
przyznać np. na budowę seminarium, jakiegoś kościoła czy nawet na
utrzymanie duchownych. W każdym razie zawsze należy pamiętać o podmiocie
tej decyzji: jest nim ordynariusz własny celebransa. Tak więc ofiary
z Mszy św. binowanych i trynowanych należy przekazać zgodnie z decyzją
własną ordynariusza celebransa. Jeżeli celebransem jest proboszcz
lub wikariusz, oczywiście ordynariuszem dla niego jest ordynariusz
miejsca jego parafii. Odnosi się to także do niektórych kapłanów
duchowieństwa zakonnego obejmujących urząd proboszcza czy wikariusza
w parafii zakonnej czy też kapłanów na misjach, którym zostały powierzone
wymienione urzędy.
cdn.
Pomóż w rozwoju naszego portalu