Reklama

Boże Narodzenie w malarstwie i grafice

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wydarzeniem edytorsko-kulturalnym stał się opublikowany pod koniec listopada 1999 r. album pt. "Święta polskie w malarstwie i grafice 1900-1939", z tekstami Jerzego Zielińskiego, który we współpracy z Janem Lipniewskim i Zbigniewem Nestorowiczem dokonał wyboru ilustracji i ustalił scenariusz całego dzieła, opierając się na bogatej kolekcji kart pocztowych Ryszarda Bogdziewicza z Lublina. W taki oto sposób wieloletni trud kolekcjonera sprzyja rozwojowi kultury i przekazowi istotnych wartości, ukształtowanych historycznie na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej i na obszarze Śląska, pozostającego wiele lat poza macierzą.
Przyglądając się dokładniej rozmaitym obrazom umieszczonym na kartach świątecznych, można wyodrębnić liczne serie ilustracji poświęcone świętom, w tym szczególnie świętom Bożego Narodzenia.
Znany od XVIII w. opłatek wigilijny wyraża w polskich rodzinach miłość, życzliwość i pojednanie. Malarze ukazywali go nie tylko jako symbol świąteczny na stole, ale również w rękach zakonnika we franciszkańskim habicie, który przychodził do wiejskiego domostwa po kolędzie, w rękach łamiących się nim dzieci i dorosłych stojących przy choince, obok snopka słomy przypominającej ubóstwo betlejemskiej stajenki.
Często obok opłatka umieszczano książki oraz portrety pisarzy i poetów: Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Marii Konopnickiej, Bolesława Prusa i innych, których arcydzieła broniły języka, wbrew intensywnie prowadzonej germanizacji i rusyfikacji. W ciągu wielu dziesięcioleci na małych kartonikach-obrazkach pocztowych znajdujemy również patriotyczne wiersze, wizerunek zakazanego Orła Białego w koronie, postaci starych powstańców.
Na kartach świątecznych pochodzących z końca XIX i początków XX w. można zaobserwować nie tylko typowe atrybuty świąteczne, jak opłatek, choinka, gałęzie jodły, gwiazdę betlejemską, ale również czczony przez polskie rodziny wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej, sylwetkę podziwianego przez pielgrzymów Wawelu z katedrą, kontury polskich sanktuariów.
Na kartach pocztowych umieszczano też teksty kolęd, nuty, pokazywano grupy kolędników dźwigających własnej konstrukcji szopki, trzymających podświetloną gwiazdę, niosących w koszyku kukiełki - aktorów przedstawienia. Malowniczość przebranych kolędników podkreślała sceneria, na tle której byli umieszczani, oraz swojski pejzaż: ośnieżone dachy wiejskich chałup, charakterystyczna architektura dworów, rozświetlone od wewnątrz drewniane kościoły, ośnieżone góry i płaski krajobraz Mazowsza z rozsianymi kępami drzew i zgrzebnymi domami, w których wszystkie okna jarzyły się jakimś przedziwnym światłem.
W świąteczny czas Maryja - Królowa Polski z Dzieciątkiem na ręku przemierzała ośnieżoną polską ziemię, odwiedzając nie tylko krakowiaków w sukmanach, górali w chatach, szlachtę we dworach, mieszczan we wnętrzach ich domów, ale również przychodziła do żołnierza na posterunku w lesie, powstańców przy ogniskach, ludzi samotnych, emigrantów-tułaczy. Czasem do osamotnionych i osieroconych dzieci wędrował wysłannik Boga - anioł w postaci Białego Orła z prezentami, opłatkiem, zeszytami i choinką. Są to bardzo ekspresyjne i piękne malarsko sceny o dużym nasyceniu uczuciowym.
Patrząc na piękne obrazy i grafiki polskich artystów sprzed lat, można by przypuszczać, że miejscem narodzin Jezusa była polska ziemia. Są to obrazy "przywołane" z przeszłości, ale czy nie zawierają wiele aktualnych treści? Czyż naczelne wartości dzisiaj nie domagają się od nas obrony, rozwinięcia, aktywnej postawy? Mały obrazek, kartka pocztowa - echo historii, ale jakże bogate w treści, kolorowe, piękne, warte zastanowienia.

"Święta polskie w malarstwie i grafice 1900-1939", tekst Jerzy Zieliński, współpraca Jan Lipniewski, Zbigniew Nestorowicz, scenariusz i wybór ilustracji Ryszard Bogdziewicz i Jerzy Zieliński, Wydawnictwo ERBO, Lublin 1999, ss. 178, w tym ponad 400 kolorowych ilustracji.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2000-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Oświadczenie rzecznika diecezji pelplińskiej w związku z informacją o aresztowaniu ks. Waldemara P.

2025-12-12 23:19

[ TEMATY ]

diecezja pelplińska

Adobe Stock

W związku z informacją o aresztowaniu ks. Waldemara P., Diecezja Pelplińska wyraża zdecydowany brak zgody na jakąkolwiek krzywdę, a zwłaszcza na wykorzystanie małoletnich. Osoby pokrzywdzone i ich najbliżsi otrzymali i otrzymają wsparcie w dialogu z ich potrzebami i oczekiwaniami - brzmi początek oświadczenia.

W związku z informacją o aresztowaniu ks. Waldemara P., Diecezja Pelplińska wyraża zdecydowany brak zgody na jakąkolwiek krzywdę, a zwłaszcza na wykorzystanie małoletnich. Osoby pokrzywdzone i ich najbliżsi otrzymali i otrzymają wsparcie w dialogu z ich potrzebami i oczekiwaniami.
CZYTAJ DALEJ

Modlitwa św. Jana Pawła II o pokój

Boże ojców naszych, wielki i miłosierny! Panie życia i pokoju, Ojcze wszystkich ludzi. Twoją wolą jest pokój, a nie udręczenie. Potęp wojny i obal pychę gwałtowników. Wysłałeś Syna swego Jezusa Chrystusa, aby głosił pokój bliskim i dalekim i zjednoczył w jedną rodzinę ludzi wszystkich ras i pokoleń.
CZYTAJ DALEJ

Błogosławiona lekarka i błogosławiona pielęgniarka w kaplicy szpitalnej

2025-12-14 19:26

Magdalena Lewandowska

Relikwie pielęgniarki bł. s. Marty Wieckiej i lekarki bł. s. Ewy Bogumiły Noiszewskiej.

Relikwie pielęgniarki bł. s. Marty Wieckiej i lekarki bł. s. Ewy Bogumiły Noiszewskiej.

– Postawa tych dwóch błogosławionych kobiet jest dziś przypomnieniem, że nadzieja rodzi się tam, gdzie człowiek nie zostaje obojętny na cierpienie innych – mówi ks. Krzysztof Jankowski.

Kaplicę Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego przy ul. Borowskiej we Wrocławiu nawiedziły relikwie pielęgniarki bł. s. Marty Wieckiej i lekarki bł. s. Ewy Bogumiły Noiszewskiej, niezwykłych kobiet, które z oddaniem służyły chorym i cierpiącym. Eucharystii w szpitalnej kaplicy – która w Roku Świętym pełni funkcje kościoła jubileuszowego – przewodniczył ks. dr Marcin Kołodziej, asystent kościelny Dolnośląskiego Oddziału Stowarzyszenia Lekarzy Katolickich, a koncelebrowali ją kapelani szpitalni. Obecny był personel medyczny, pacjenci i wierni.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję