Audiencja generalna 23 maja 2001 r.
1."Niech się weselą święci wśród chwały,/ niech się cieszą
na swoich sofach!"/ To wezwanie z Psalmu 149, którego przed chwilą
wysłuchaliśmy, nawiązuje do rozpoczynającego się świtu, który pozwala
widzieć wiernych gotowych do odśpiewania porannego hymnu pochwalnego.
To uwielbienie Boga zostało określone znamiennym wyrażeniem, jako "
pieśń nowa"
(Ps 149, 1), czyli uroczysty i dostojny hymn, właściwy dla
dni ostatecznych, gdy Pan w odnowionym świecie zgromadzi sprawiedliwych.
Cały ten Psalm pełen jest świątecznego nastroju, zapoczątkowanego
przez słowo "Alleluja" na początku i wzmaganego następnie przez śpiew,
uwielbienie, radość, taniec, dźwięk bębnów i cytr. Modlitwa, do jakiej
skłania ten Psalm, pobudza do radości serce pełne religijnego uniesienia.
2.Postacie Psalmu w oryginale hebrajskim są nazwane
dwoma określeniami charakterystycznymi dla duchowości Starego Testamentu.
Trzykrotnie nazwani są przede wszystkim "chasidim" (Ps 149, 1, 5,
9), czyli "pobożni, wierni", a więc jako ci, którzy wiernością i
miłością odpowiadają na ojcowską miłość Pana. Druga część Psalmu
budzi zdumienie, ponieważ pełna jest wyrażeń bojowych. Wydaje nam
się dziwne, że w tym samym wierszu Psalm zestawia "chwałę Bożą w
ich ustach" i "miecze obosieczne w ich ręku" (Ps 149, 6).
Po odpowiedniej refleksji możemy zrozumieć, dlaczego.
Otóż Psalm został skomponowany z myślą o "wiernych", którzy byli
zaangażowani w walkę o wyzwolenie; walczyli o wyzwolenie swego uciśnionego
ludu i o umożliwienie mu służenia Bogu. W epoce Machabeuszów, w II
wieku przed Chrystusem, walczący o wolność i o wiarę, poddani ciężkiemu
uciskowi ze strony hellenistycznej władzy, nazywali się właśnie "
chasidim" - "wiernymi" Słowu Bożemu i tradycjom ojców.
3.W obecnej perspektywie naszej modlitwy ta symbolika
bojowa staje się obrazem zaangażowania nas, wiernych, którzy po odśpiewaniu
porannego hymnu pochwalnego udajemy się na drogi świata, pośród zła
i niesprawiedliwości. Niestety, siły sprzeciwiające się Królestwu
Bożemu są potężne: Psalmista mówi o "ludach, narodach, królach, dostojnikach"
. Pozostaje jednak ufny, wie bowiem, że ma przy sobie Pana, który
jest prawdziwym Królem historii (Ps 149, 2). Jego zwycięstwo nad
złem jest więc pewne i będzie to triumf miłości. W tej walce uczestniczą
wszyscy "chasidim", wszyscy wierni i sprawiedliwi, którzy mocą Ducha
doprowadzają do dokonania cudownego dzieła noszącego nazwę Królestwa
Bożego.
4. Św. Augustyn, nawiązując do odniesień Psalmu
do "chóru" oraz "bębnów i cytry", odpowiada na pytanie: "Co oznacza
chór? (...) Chór jest zespołem pieśniarzy, którzy śpiewają razem.
Jeśli śpiewamy w chórze, musimy śpiewać zgodnie. Gdy śpiewa się w
chórze, nawet jeden fałszywy głos drażni słuchacza i wywołuje zamieszanie
samego chóru" (Enarr. in Ps 149; CCL 40, 7, 1-4).
Odwołując się następnie do przedmiotów używanych przez
Psalmistę, zapytuje: "Dlaczego Psalmista bierze do ręki bęben i psałterz?"
. Po czym odpowiada: "Ponieważ nie tylko głos wielbi Pana, ale także
uczynki. Kiedy bierze się bęben i psałterz, ręce zgadzają się z głosem.
Tak i w twoim przypadku: Kiedy śpiewasz alleluja, winieneś stawiać
przed głodnym chleb, przyoblekać nagiego, gościć wędrowca. Jeśli
to czynisz, nie tylko śpiewa głos, lecz z głosem harmonizują ręce,
ponieważ ze słowami zgadzają się uczynki" (tamże, 8, 1-4).
5.Mamy jeszcze drugie słowo, które określa modlących
się z tego Psalmu. Są to "anawim", czyli "ubodzy, pokorni" (Ps 149,
4). Wyrażenie to bardzo często występuje w Psałterzu i wskazuje nie
tylko uciśnionych, biednych, prześladowanych dla sprawiedliwości,
lecz także tych, którzy będąc wierni moralnym nakazom Przymierza
z Bogiem, zostają zepchnięci na margines przez tych, którzy wybierają
przemoc, bogactwo i siłę. W tym świetle można zrozumieć, że kategoria "
ubogich" jest nie tylko kategorią społeczną, lecz także wyborem duchowym.
Taki jest sens słynnego pierwszego Błogosławieństwa: "Błogosławieni
ubodzy w duchu, albowiem do nich należy królestwo niebieskie" (Mt
5, 3). Już prorok Sofoniasz zwracał się do "anawim" następująco: "
Szukajcie Pana, wszyscy pokorni ziemi, którzy pełnicie Jego nakazy;
szukajcie sprawiedliwości, szukajcie pokory, może się ukryjecie w
dzień gniewu Pańskiego" (So 2, 3).
6."Dzień gniewu Pańskiego" jest właśnie dniem
opisanym w drugiej części Psalmu, gdy "ubodzy" stają po stronie Boga,
aby walczyć ze złem. Sami z siebie nie mają dostatecznej siły, środków
ani strategii niezbędnych do sprzeciwienia się złu. A jednak zdanie
Psalmisty nie pozwala się wahać: "Pan w ludzie swoim ma upodobanie
i zdobi pokornych (anawim) zwycięstwem" (Ps 149, 4). Idealnie współbrzmi
to z tym, co apostoł Paweł oświadcza Koryntianom: "I to, co nie jest
szlachetnie urodzone według świata i wzgardzone, i to, co nie jest,
wyróżnił Bóg, by to, co jest, unices-twić" (1 Kor 1, 28).
Z tą ufnością "synów Syjonu" (Ps 149, 2), "chasidim"
i "anawim", czyli wierni i ubodzy, przygotowują się do dawania swego
świadectwa w świecie i w historii. Kantyk Maryi w Ewangelii Łukasza
- Magnificat - jest echem najlepszych uczuć "synów Syjonu": radosnego
uwielbienia Boga Zbawcy, dziękczynienia za wielkie rzeczy uczynione
w Niej przez Wszechmogącego, walki ze złymi siłami, solidarności
z ubogimi, wierności Bogu Przymierza (por. Łk 1, 46-55).
Z oryginału włoskiego tłumaczył o. Jan Pach - paulin
Pomóż w rozwoju naszego portalu