Reklama

Patrząc w niebo

Czarne dziury

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wiemy już, że w samym środku pięknej Mgławicy Krab znaleziono tzw. pulsar. Jest to gwiazda regularnie wysyłająca pulsy świetlne, rentgenowskie oraz radiowe. Przypomina latarnię morską, bowiem regularnie omiata przestrzeń wiązką silnego promieniowania. Pulsary są najgęstszym spośród dotychczas obserwowanych we Wszechświecie obiektów. Wiemy też jak powstają gwiazdy neutronowe. Zapadająca się gwiazda o masie większej od 1,4 masy Słońca nie przestaje się kurczyć, a grawitacja jest od tego momentu tak wielka, że elektrony zostają siłą wtłoczone do jąder atomowych. Wówczas protony zamieniają się w niesamowicie stłoczone neutrony, pomiędzy którymi nie ma nawet skrawka wolnego miejsca. Neutrony mogłyby powstrzymać dalsze zapadanie się gwiazdy, jeżeli tylko jej masa nie byłaby większa od trzech mas Słońca. Do czego więc prowadzi zapadanie się masywniejszej gwiazdy?
W 1974 r. radioastronomowie odkryli promieniowanie radiowe dobiegające niemal dokładnie ze środka naszej Galaktyki. Odległość do tego tajemniczego miejsca wynosi ok. 26 tysięcy lat świetlnych, a wokół niego obracają się wszystkie gwiazdy! 10 lat później w to magiczne miejsce został wycelowany potężny 19-metrowy teleskop zainstalowany na Hawajach. Przez 4 lata uczeni obserwowali zmianę położenia trzech gwiazd znajdujących się bardzo blisko środka naszej Drogi Mlecznej. Zmierzyli prędkości ich ruchu oraz przyspieszenie. Wynik obliczeń, aczkolwiek straszny, wcale nie przestraszył świata nauki. Już wcześniej stawiano hipotezę, że znajduje się tu tzw. czarna dziura, której zobaczyć przecież nie można. Ale daje o sobie znać w postaci niszczących skutków dla całego otoczenia. Z obliczeń wynika, że jest to obiekt o ogromnej gęstości, którego masa równa 2,6 miliona Słońc skupiona jest w obszarze zaledwie 640 milionów km! Czarna dziura wciąga do swego wnętrza gaz, który rozpędza się i ogrzewa do wysokich temperatur. Dlatego emituje ona silne promieniowanie rentgenowskie, zdradzające jej obecność w centrum naszej Galaktyki.
W czarnej dziurze siła grawitacji jest tak wielka, że nie może się z niej wydostać nawet światło! Dlatego jej po prostu nie widzimy, choć pożera wszystko naokoło. Granica tego obszaru nazywana jest horyzontem zdarzeń, gdyż żaden obserwator znajdujący się na zewnątrz tej granicy nie może zobaczyć, co się w jego wnętrzu dzieje. Obserwator nie powinien też być zbyt ciekawy, ponieważ wszystko, co przekroczy tę granicę, nie może się już na zewnątrz wydostać! Gdyby czarna dziura miała masę trzech Słońc (minimalna masa kandydatki na czarną dziurę), jej promień horyzontu zdarzeń wyniósłby zaledwie 9 kilometrów. Taki krytyczny promień, przy którym ciało stałoby się czarną dziurą, nazywany jest promieniem Schwarzschilda. Nasze Słońce nie ma szans skurczyć się do tak małych rozmiarów. Również nie ma takiej siły w przyrodzie, która zgniotłaby naszą Ziemię do postaci małej kulki, ponieważ dla Ziemi promień Schwarzschilda wynosi zaledwie 1 cm!
Prawdopodobnie w naszej Drodze Mlecznej znajduje się aż 10 milionów czarnych dziur, jedna przypada więc na 10 tysięcy gwiazd. Na szczęście żyjemy bezpiecznie na pięknej Ziemi, z dala od tych gęstych potworów. Większość gwiazd jest rozmiaru naszego Słońca, umrą więc cicho, nie wybuchając nawet jako supernowe. Nasze wieczorne niebo kryje jednak wiele tajemnic, a po dzisiejszej lekturze rozumiemy już, jak astronomowie szukają czarnych dziur. Ponieważ nie można ich zobaczyć, najłatwiej znaleźć je w tzw. układach podwójnych, w których wokół czarnej dziury krąży zwykła gwiazda wykonująca dziwne piruety. Zachowuje się wówczas tak, jakby miała ciężkiego, niewidzialnego towarzysza, który ją po prostu pożera, wysysając powoli całą jej materię. Również odległy o 8150 lat świetlnych Cygnus X-1 w gwiazdozbiorze Łabędzia jest kandydatem na czarną dziurę. Gwiazda ta, odkryta w 1966 r., jest podwójną gwiazdą zaćmieniową, posiadającą takiego niewidocznego i pożerającego ją towarzysza. W 1974 r. dwóch sławnych fizyków - Kip Thorne i Stephen Hawking - założyło się o to, czy Cygnus X-1 zawiera czarną dziurę, jak wówczas twierdził Thorne. I choć czarnej dziury do dziś nikt jeszcze nie widział (i nigdy przecież nie zobaczy), to już w 1990 r. Hawking uznał się za pokonanego.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2001-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Nakazane święta kościelne w 2026 roku

2025-12-03 07:58

[ TEMATY ]

Nakazane święta kościelne

Karol Porwich/Niedziela

Publikujemy kalendarz uroczystości i świąt kościelnych w 2026 roku.

Wśród licznych świąt kościelnych można wyróżnić święta nakazane, czyli dni w które wierni zobowiązani są do uczestnictwa we Mszy świętej oraz do powstrzymywania się od prac niekoniecznych. Lista świąt nakazanych regulowana jest przez Kodeks Prawa Kanonicznego. Oprócz nich wierni zobowiązani są do uczestnictwa we Mszy w każdą niedzielę.
CZYTAJ DALEJ

Rzym: zdjęcia i słowa Papieża na miejskich ekranach

2025-12-30 10:22

[ TEMATY ]

Rzym

Papież Leon XIV

Vatican Media

Od kilku dni na wielkich ekranach LED wokół Watykanu można zobaczyć zdjęcia Papieża i przeczytać jego najważniejsze wypowiedzi. To wspólna inicjatywa Stolicy Apostolskiej i Selfiestreet, która potrwa do końca roku.

Przesłanie pokoju, nadziei i zaproszenie do refleksji nad tajemnicą Bożego Narodzenia – to treści, zaczerpnięte z papieskich wypowiedzi i ilustrowane jego fotografiami, które od kilku dni można oglądać w przestrzeni miejskiej wokół Watykanu. Na ekranach LED przy Placu Risorgimento, przy ulicach Ottaviano i Tunisi, w pobliżu wejścia od Muzeów Watykańskich z okazji Bożego Narodzenia i zbliżającego się zakończenia Roku Świętego, można obejrzeć specjalne sekwencje ewangelizacyjne, zapraszające przechodniów do zatrzymania się w codziennym pośpiechu.
CZYTAJ DALEJ

Lokalizator proboszcza. Nowoczesna technologia w służbie duszpasterstwa

2025-12-30 19:14

[ TEMATY ]

kolęda

Organizatorzy

W dobie powszechnej cyfryzacji młodzi druhowie z Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży (KSM) w Ujanowicach udowadniają, że technologia może stać się narzędziem budowania wspólnoty i lepszego przeżywania tradycyjnych spotkań duszpasterskich. Parafia uruchomiła autorski program Adventus, czyli interaktywną mapę wizyty duszpasterskiej.

Adventus to kolejne, po systemie dla ministrantów Altarium, innowacyjne rozwiązanie stworzone przez lokalnych wiernych. Głównym celem programu nie jest jedynie logistyka, ale pomoc w głębszym przeżywaniu czasu kolędy. Dzięki precyzyjnym informacjom rodziny mogą lepiej przygotować się na wspólną modlitwę i spotkanie z kapłanem.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję