Reklama

Sekrety dawnej kuchni

Baranek z czosnkiem, jajka w skorupkach z rakami, baba pieczona po polsku - to tylko niektóre dania świąteczne staropolskiej kuchni.

Niedziela Ogólnopolska 13/2005

Krzysztof Koper

Foremki na babki wielkanocne (miedziane)

Foremki na babki wielkanocne (miedziane)

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Ponad 300 przepisów na mięsa, ryby, pasztety, ciasta, likwory, galarety; rady i sekrety kucharskie znajdziemy w pozycji z 1682 r. Compedium Ferculorum albo Zebranie potraw przez urodzonego Stanisława Czernieckiego. „A teraz pierwszy rozdział w Imię Pańskie zaczynam” - pisze kuchmistrz Lubomirskich, na którego kulinariach wzorował się Mickiewicz w Panu Tadeuszu. Właściwie jest to najstarsza zachowana książka kucharska, bo z wcześniejszego wydania z XVI wieku dotrwała tylko okładka i 2 strony.
„Weźmiy świeżego żubra albo łosia, albo jelenia, albo daniela, albo sarnę, albo dziką kozę, albo co tam chcesz” - czytamy w recepcie na ucztę.
Jeden z mistrzów kuchni zapisuje nawet uwagi dotyczące kucharza: „Kucharz ma być ochendożony, z czupryną albo głową wyczeszaną, z rękami umytymi, paznokciami oberżnionymi, opasany fartuchem białym, trzeźwo nieswadliwy, pokorny, chyży, smak dobrze rozumiejący”.
Przepisy francuskie, niemieckie i polskie zebrane są w wydanym w 1800 r. opracowaniu Kucharz doskonały w wybornym guście, z oszczędnością dogodny, z kopersztychami zastawiania stołów.
Jest tam m.in. „baba pieczona po polsku”. Przed włożeniem do pieca foremki z wyrobionym ciastem wystarczyło tylko wymieszać: „pół kwarty mleka, włóż do niego trzy ćwierci funta masła, cztery łuty tłuczonego cukru, nieco tłuczonego muszkatułowego kwiatu, po pół funta drobnych i wielkich rozynków, wypłukanych w czystey wodzie, cztery łuty obranych migdałów i drobno pokraianych, 6 całych iay, trochę drobnych drożdży i 1 łyżkę pełną wódki”.
Do unikalnych wydawnictw kucharskich można zaliczyć małą książeczkę o wymiarach 1,1 cm x 2,3 cm, w oprawie srebrnej, zamykanej na miniaturową klamerkę. Secesyjne ornamenty na pudełku i ucho od łańcuszka pozwalały nosić ją na szyi jako ozdobę i mieć zawsze pod ręką. Do czytania był konieczny binokl.
Kilkaset książek kucharskich, w tym wymienione, znajduje się wśród 9 000 tomów (np. dzieł Apianusa, Heweliusza i Kopernika) w bibliotece Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie, gdzie gromadzi się również stare naczynia i przybory kuchenne.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2005-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Polscy ludzie Kościoła i kultury zmarli w ciągu minionych 12 miesięcy

2025-10-31 19:16

[ TEMATY ]

zmarli

Karol Porwich/Niedziela

Kościół katolicki obchodzi 2 listopada Dzień Zaduszny. Tego dnia wspomina się wiernych zmarłych. Przypominamy sylwetki osób związanych z Kościołem oraz przedstawicieli polskiego świata kultury zmarłych w ciągu minionych dwunastu miesięcy (począwszy od 2 listopada 2024 r.). W tym czasie odeszli m.in. ….

2 listopada - Krystyna Krzemkowska, zasłużona dla Polskiego Związku Niewidomych i duszpasterstwa niewidomych diecezji bydgoskiej. Zaangażowana w tworzenie duszpasterstwa w całym regionie, moralny autorytet dla pokoleń niewidomych. Miała 87 lat.
CZYTAJ DALEJ

Abp Górzyński w TVP1: święci są przykładem trafnie pokładanej nadziei

2025-10-31 20:23

[ TEMATY ]

TVP

abp Józef Górzyński

święci

ks. Marcin Sawicki/BPEP

Abp Górzyński

Abp Górzyński

Nikt, tak jak święci, nie jest przykładem trafnie pokładanej nadziei. Śledząc ich życiorysy i drogi świętości widzimy, jak wiele ich różni. Każda z tych dróg jest inna, a jednak jest coś, co ich wszystkich łączy: w Bogu pokładana nadzieja - powiedział metropolita warmiński abp Józef Górzyński w orędziu na uroczystość Wszystkich Świętych oraz Wspomnienie Wszystkich Wiernych Zmarłych wyemitowanym piątek wieczorem w TVP 1.

Poniżej pełny tekst wygłoszonego orędzia:
CZYTAJ DALEJ

Nauczyciele życia Chrystusem

2025-11-01 16:43

Ks. Wojciech Kania/Niedziela

W Uroczystość Wszystkich Świętych Kościół oddaje cześć wszystkim, którzy osiągnęli już chwałę nieba. Tego dnia na cmentarzu katedralnym w Sandomierzu sprawowana była Msza Święta pod przewodnictwem Biskupa Sandomierskiego Krzysztofa Nitkiewicza. W koncelebrze uczestniczyli kapłani z okolicznych parafii oraz wychowawcy z Wyższego Seminarium Duchownego. Wspólna modlitwa zgromadziła siostry zakonne, alumnów seminarium oraz licznych wiernych, którzy w duchu wiary i nadziei na zmartwychwstanie polecali Bogu swoich bliskich zmarłych.

W homilii bp Krzysztof Nitkiewicz podkreślił, że pomiędzy światem żyjących a tymi, którzy odeszli do wieczności istnieją głębokie więzi duchowe. Zaznaczył, że podczas Eucharystii Kościół modli się zarówno za żywych, jak i za zmarłych, wierząc w ponowne spotkanie w domu Ojca. Biskup przypomniał także, że święci i błogosławieni, będący już blisko Boga wspierają wiernych swoim wstawiennictwem. Zachęcił, aby pielęgnować więź z nimi poprzez modlitwę do świętych patronów, poznawanie ich życia oraz nadawanie imion świętych nowonarodzonym dzieciom przy okazji sakramentu chrztu.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję