W zamkowych salonach zebrano ponad 150 najcenniejszych zabytków ze zbiorów jasnogórskiego skarbca. Można tu zobaczyć starannie wybrane dzieła malarstwa, złotnictwa, szat liturgicznych, wotów i dokumentów historycznych, świadczących o znaczeniu Jasnej Góry w dziejach naszego narodu. Klasztor jasnogórski to z pewnością miejsce szczególne - jeden z najbogatszych zespołów dziedzictwa artystycznego nie tylko w Polsce, ale w całej Europie Środkowej. Dlatego też wystawa na Zamku jest wyjątkowa i niepowtarzalna. Zabytki ze skarbca - poza przypadkami największego zagrożenia dziejowego - nigdy nie opuszczały murów klasztoru.
Eksponaty zostały tak dobrane, aby pasowały do całościowej wizji wystawy. - Naszym celem było przedstawienie roli, jaką klasztor jasnogórski odegrał w dziejach kultury i duchowości polskiej - wyjaśnia dr Przemysław Mrozowski, kurator wystawy. - Zamiarem było pokazanie w perspektywie sześciu wieków roli Jasnej Góry - dodaje. Wystawa ukazuje, jak to szczególne dla wszystkich Polaków miejsce ewoluowało. - Pierwotnie była to fundacja królewska, ośrodek kultu dynastycznego i państwowego, który mniej więcej od połowy XVII wieku stał się centrum życia duchowego dla coraz szerszych kręgów społeczeństwa, by w trudnych latach zaborów, a także komunistycznej dominacji po II wojnie, stać się duchową stolicą Polski - podkreśla Mrozowski.
Ekspozycja jest połączeniem bardzo nowoczesnych form muzealnych - kolorystyka, światło, multimedia mieszają się tu z niezwykle cennymi i starymi dziełami, które na co dzień skrywają się za jasnogórskimi murami. Oglądając wystawę, odnosi się wrażenie, że przestrzeń wokół nie istnieje, a całą naszą uwagę przykuwają cenne zabytki. - Jest to doskonała ekspozycja, bowiem skupia na tym, co istotne, czyli na eksponacie - twierdzi ks. prof. Michał Janocha, historyk sztuki z UKSW. - Ta wystawa gromadzi również zabytki, które dotąd nie były w ogóle pokazywane szerszej publiczności. Niektórych nawet ja wcześniej nigdy nie widziałem - podkreśla znawca sztuki sakralnej.
Eksponaty zostały rozmieszczone według chronologicznego klucza, aby zwiedzający mogli krok po kroku odkrywać dzieje i znaczenie jasnogórskiego sanktuarium. Założeniem twórców wystawy jest ukazanie dziejów Jasnej Góry od czasów założenia klasztoru w 1382 r. aż do współczesności. Dlatego też wśród licznie zgromadzonych zabytków jest wiele bardzo starych, jak np. dokument mówiący o fundacji klasztoru. Ale znajdziemy również nowsze eksponaty, pośród których wyjątkowe miejsce zajmuje pastorał papieski Jana Pawła II. Historyczną klamrę dziejów Jasnej Góry kończą projekcje filmów, np. z obchodów Milenium Chrztu Polski, jak i tych nowszych, ukazujących pątniczą rzeczywistość sanktuarium.
Swego podziwu nie ukrywa również prezydent Częstochowy Tadeusz Wrona. - Ta ekspozycja w nowoczesny sposób wydobywa z tych starych przedmiotów to, co najpiękniejsze - uważa. Jego zdaniem, wystawa jest doskonałą promocją zarówno Jasnej Góry, jak i miasta. - My chcemy jak najlepiej służyć pielgrzymom i turystom - podkreśla Prezydent. - Trzeba pamiętać, że każdego roku przybywa do nas ponad 4 miliony pielgrzymów. Dlatego też służba pielgrzymom jest dla nas misją - dodaje.
Wierni, ufając w opiekę Matki Bożej nad sanktuarium i nad krajem, gromadzili wokół Cudownego Wizerunku wszystko to, co przez ponad sześćset lat było najlepsze w duchowym i materialnym dziedzictwie Polski - stwierdza o. dr Jan Golonka, kustosz jasnogórskiego skarbca. Jego zdaniem, spuścizna Jasnej Góry stała się skarbem narodu, który przez wieki budowały wszystkie stany i warstwy Rzeczypospolitej. A teraz ten skarb można podziwiać w warszawskim Zamku Królewskim.