Współpraca, dostępność, różnorodność w polskich szkołach

Edukacja włączająca ma na celu:

- zapewnienie pełnej dostępności procesu nauczania-uczenia się

- zagwarantowanie wszystkim uczniom warunków pozwalających na wszechstronny rozwój i naukę zgodnie z potrzebami i umiejętnościami, a także wsparcie w pokonywaniu trudności

- umożliwienie wszystkim dzieciom rozwinięcie indywidualnych mocnych stron i talentów, w celu lepszego przygotowania do dorosłości i włączania w życie społeczne, m.in. dzięki współpracy nauczycieli–specjalistów, nauczycieli, pracowników niepedagogicznych i rodziców dzieci, którzy powinni mieć aktywny udział w życiu szkoły oraz innymi instytucjami i podmiotami działającymi w środowisku lokalnym.

„Tak jak zmienia się medycyna, zmieniają się sposoby leczenia, rozwija się społeczeństwo, tak też musi ewoluować edukacja, by móc dawać jak największej liczbie dzieci szansę na dobrostan i spełnienie w dorosłym życiu.” – tłumaczy Marzena Machałek, Sekretarz Stanu w MEiN.

Działania legislacyjne MEiN

17 maja 2022 r. Prezydent RP podpisał ustawę o zmianach w ustawie o systemie oświaty i innych niektórych ustaw, w której znalazły się rozwiązania dotyczące m.in. standaryzacji zatrudniania nauczycieli specjalistów w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych, wprowadzanych etapowo od 1 września 2022 r.

Ponadto w roku 2022 r. z budżetu państwa na wsparcie psychologiczno-pedagogiczne zostało przeznaczonych dodatkowo, tj. poza subwencją oświatową, 700 mln zł, w tym 180 mln, które pozwolą na organizację 3 mln dodatkowych godzin zajęć specjalistycznych, oraz 520 mln zł na realizację standardów zatrudniania nauczycieli specjalistów w przedszkolach i szkołach. W kolejnych 10 latach będzie to kwota 25 mld zł.

„Rządowe programy wsparcia w edukacji skierowane są do osób w każdym wieku. (…) dziś używamy słowa „dostępna szkoła” i „edukacja włączająca”, (…) bo tak naprawdę włączenie dotyczy nie tylko małego dziecka, ale też człowieka dorosłego. Chcemy, żeby jak najmniej osób było na marginesie normalnego życia zawodowego, rodzinnego i społecznego. W Ministerstwie Edukacji i Nauki duży nacisk kładziemy na programy wspierające dzieci i ich rozwój już od urodzenia” – mówi Marzena Machałek.

Wsparcie szyte na miarę

W edukacji włączającej nauczyciel dba o elastyczność nauczania, by z tymi samymi treściami dotrzeć do wszystkich uczniów. Nazywa się to „projektowaniem uniwersalnym”, które może dotyczyć np. przyjaznego tekstu polecenia (polecamy: https://zpe.gov.pl/a/materialy-latwe-do-czytania-i-zrozumienia/D1APaQCI5), uproszczonych lub skontrastowanych grafik, podawania poleceń jako komunikat dźwiękowy oraz wyświetlany tekst. 

„Wokół słowa WŁĄCZENIE narosło bardzo dużo błędnych określeń, definicji lub niczym nieuzasadnionych przeczuć. (…) nie chcemy likwidować szkół specjalnych, czy przymuszać dzieci, by przechodziły z nich do placówek ogólnodostępnych. Edukacja włączająca nie wyklucza racjonalnych dostosowań/usprawnień (…). Nie zawsze bowiem jest możliwe takie zaprojektowanie środowiska uczenia się, aby było ono w pełni dostępne dla wszystkich uczniów.” – kontynuuje Marzena Machałek.

Asystent ucznia

Dzieci w szkole muszą być bezpieczne, zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Aklimatyzacja ucznia z niepełnosprawnością w nowym środowisku może zająć więcej czasu niż jego pełnosprawnym kolegom. Włączanie w życie szkoły musi być umiejętne, a grupa rówieśnicza przygotowana do współpracy. Tu niezwykle pomocne jest niepedagogiczne stanowisko Asystenta ucznia, który nie wchodzi w kompetencje nauczyciela oraz specjalisty, a raczej współpracuje z nimi. Do zadań asystenta należy m.in. troska o komfort podopiecznego oraz wszystkich pozostałych dzieci.

Zintegrowany System Kwalifikacji

Zintegrowany System Kwalifikacji (https://kwalifikacje.edu.pl) to nowoczesna odpowiedź na zmiany zachodzące na rynku pracy i w gospodarce oraz rozwiązanie wspierające rozwój kapitału ludzkiego w Polsce i ideę uczenia się przez całe życie. Głównym narzędziem wykorzystywanym w ZSK jest Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji - publiczny zbiór wszystkich kwalifikacji możliwych do nabycia w trakcie edukacji formalnej i pozaformalnej. ZSK to narzędzie dla wszystkich, którzy pragną potwierdzić umiejętności zdobyte samodzielnie, podczas pracy zawodowej, przebytych kursów, czy dzięki samodzielnej nauce albo hobby. Z powodzeniem mogą korzystać z niego osoby kończące szkołę podstawową, branżową, średnią czy wyższą, aby jak najwcześniej zacząć aktywnie kształtować swoją ścieżkę kariery. Jest to też rozwiązanie wygodne dla pracodawców, ponieważ umożliwia łatwe i obiektywne porównanie umiejętności i kwalifikacji poszczególnych kandydatów.

Zintegrowana Platforma Edukacyjna

Zintegrowana Platforma Edukacyjna (ZPE) to darmowe treści edukacyjne dostępne dla każdego, z dowolnego miejsca na świecie o każdej porze – przez 7 dni w tygodniu i 24 godziny na dobę, wspomagające zarówno stacjonarną naukę w szkole, jak i kształcenie zdalne. Szereg narzędzi tej platformy pozwala na tworzenie lekcji interdyscyplinarnych, autorskich wersji podręcznika, ponadto ułatwia ona pracę grupową, jak i kształcenie indywidualne. Materiały ZPE obejmują wszystkie etapy edukacji - od wczesnoszkolnej aż po szkoły ponadpodstawowe (również branżowe).

Więcej informacji znajduje się na stronie https://edukacjawzasiegureki.pl/

Ogólnopolska kampania informacyjno-promocyjnej realizowana jest przez Ministerstwo Edukacji i Nauki. Hasłem przewodnim kampanii jest „Edukacja w zasięgu ręki” Zobacz

Kampania „Edukacja w zasięgu ręki” została sfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój oraz budżetu państwa.