Historia Polski złożona jest z wielu wzniosłych i tragicznych wydarzeń. Z niektórych jesteśmy dumni, inne powodują nasz smutek, a nawet zawstydzenie. Kluczem w ocenie przeszłości jest kryterium proporcji. Ostatecznie pozwala ono na poczucie dumy z bilansu dziejów. Dziedzictwo minionych pokoleń współtworzą ludzie oraz dobra duchowe i materialne. W kontekście Święta Chrztu Polski, wyznaczonego na 14 kwietnia, należy wymienić Mieszka I. Wyznał on w Wigilię Paschalną 966 r. wiarę w Jezusa Chrystusa i przyjął Jego łaskę w sakramentach. Poza znaczeniem duchowym akt ten miał konsekwencje kulturowe, cywilizacyjne i prawne – przyłączył krystalizujące się państwo polskie do kręgu chrześcijańskiej tradycji łacińskiej, dziedzictwa greckiej myśli, rzymskiego prawa i Chrystusowej Ewangelii.

Święty Jan Paweł II podczas pierwszej wizyty apostolskiej w Ojczyźnie powiedział: „Człowieka nie można do końca zrozumieć bez Chrystusa. A raczej: człowiek nie może siebie sam do końca zrozumieć bez Chrystusa. Nie może zrozumieć ani kim jest, ani jaka jest jego właściwa godność, ani jakie jest jego powołanie i ostateczne przeznaczenie. Nie może tego wszystkiego zrozumieć bez Chrystusa. I dlatego Chrystusa nie można wyłączać z dziejów człowieka w jakimkolwiek miejscu ziemi. Nie można też bez Chrystusa zrozumieć dziejów Polski – przede wszystkim jako dziejów ludzi, którzy przeszli i przechodzą przez tę ziemię”. Im więc głębiej poznajemy Jezusa Chrystusa, tym lepiej rozumiemy siebie.

Historia to nie tylko podręcznikowy zapis odległych wydarzeń, ale pamięć zapisana w umysłach i sercach. Wiemy, kim jesteśmy, dzięki pamięci o naszych rodzicach, o przodkach. Stąd – wbrew głoszonej przez niektórych potrzebie zajęcia się tylko teraźniejszością – ważna jest pamięć o narodowym i chrześcijańskim dziedzictwie. Czwarte przykazanie Dekalogu: „Czcij ojca swego i matkę swoją” – obejmuje także miłość do szerszej rodziny, którą jest ojczyzna. Wyrażają ją symbole narodowe: godło, flaga, hymn, a współtworzą: „ziemia ojców”, kultura, język, sztuka i przede wszystkim ludzie święci i błogosławieni oraz bohaterowie, którym zawdzięczamy wolność. Uczymy się od nich wiary i patriotyzmu, które – właściwie rozumiane – idą w parze i wzajemnie się umacniają.

Z niepokojem odczytujemy współczesne znaki czasu. Trwa wojna za naszą wschodnią granicą. Otworzyliśmy nasze domy, parafie, instytucje państwowe dla uciekających przed rosyjską agresją – okazujemy się ewangelicznymi samarytanami. Dochodzimy jednocześnie do wniosku, że historia, która jest nauczycielką życia, często potwierdza to, iż jej uczniowie nie należą do prymusów. Żyjemy w świecie – przynajmniej w tym zachodnim – otwartych granic, a nawet ich zaniku. Tylko jednak głęboka świadomość przynależności i jej akceptacja rozwijają poczucie wartości i umożliwiają ubogacające wyjście ku innym. W czasach, kiedy przekraczanie granic było sporym wyzwaniem łączącym się z upokarzającym traktowaniem przez służby graniczne, o. Józef Maria Bocheński pisał o panującym w Polsce micie nazwanym przez niego „zagranicą”. Powszechnie uważano, że wszystko, co pochodzi spoza naszego kraju, jest lepsze. Po 1989 r. taki mit był pogłębiany przez niektóre media przy pomocy narracji wstydu i kompleksów wobec krajów przewyższających nas cywilizacyjnym rozwojem. Patriotyzm próbowano przedstawiać jako wartość przestarzałą i ksenofobiczną, a słowa „Polska”, „ojczyzna” zastępować określeniem „ten kraj”. Obecne docenianie tego, co polskie, skutecznie nas z tych ograniczeń wyzwala. Jest też dobrym prognostykiem na przyszłość.

Dobiega końca Wielki Post – liturgiczna powtórka z katechumenatu. W Wigilię Paschalną odnowimy przyrzeczenia chrzcielne. W duchu wiary znów staniemy z tymi, którzy stanowiąc sztafetę pokoleń, przekazali nam Chrystusa i Jego krzyż jako skarb i zobowiązanie, abyśmy go pielęgnowali, tym samym żyli Ewangelią w sercu Europy i przekazywali ją kolejnym pokoleniom.