"Non omnis moriar"
(Nie wszystek umrę)
Tradycja obchodów Memorial Day - Dnia Pamięci Narodowej w Stanach Zjednoczonych Ameryki, zrodziła się tuż po wojnie secesyjnej (Civil War 1861-65), w której armia Unii, czyli północnych Stanów,
walczyła z Konfederatami z Południa.
Początkowo święto nazywano Decoration Day, jako że najpopularniejszą formą honorowania pamięci poległych żołnierzy było ozdabianie kwiatami ich grobów.
Jest głęboko ludzką potrzebą zachowanie we wdzięcznej pamięci wszystkich, którzy zginęli dla swego kraju i rodaków w walce, w imię ideałów wolności i niepodległości. Ta pamięć
to część historii przekazywana z pokolenia na pokolenie, to zbiorowa świadomość tożsamości narodowej.
19 listopada 1863 r. prezydent Abraham Lincoln, stojąc na polu wielkiej bitwy koło Gettysburga w Pensylwanii, gdzie poległo tysiące żołnierzy z obu armii, wygłosił słynne 1-minutowe
przemówienie, zwane Gettysburg Address, w którym uczcił pamięć tych, "(...) którzy złożyli swe życie uświęcając ziemię, na której leżą (...). Ich honorowa śmierć nie może być zapomniana (...)".
W 1865 r. Henry C. Welles, aptekarz z Waterloo w stanie Nowy Jork rozpoczął kampanię na rzecz powszechnego dekorowania grobów żołnierzy, którzy stracili życie w wojnie secesyjnej.
Uzyskał poparcie gen. Johna B. Murraya i wspólnie założyli komitet, który przygotował wieńce, krzyże i bukiety na każdy grób żołnierski. 5 maja 1866 r. weterani przemaszerowali uroczyście
ulicami miasteczka do trzech cmentarzy, gdzie złożono hołd poległym.
Wiosną 1865 r. Stowarzyszenie Kobiet Północy i Południa objęło opieką groby żołnierzy z obu armii. Cassandra Oliver Moncure, francuska emigrantka, liderka organizacji z Virginii,
połączyła różne obchody w jedną uroczystość. Wybór padł na dzień 30 maja, ponieważ była to również data Dnia Popielcowego, a także rocznica powrotu cesarza Napoleona Bonaparte do Francji z wygnania
na Wyspie św. Heleny.
Formalnie obchody Decoration Day zostały proklamowane na dzień 30 maja 1868 r. przez gen. Johna A. Logana, pierwszego komandora Grand Army of the Republic, czyli Stowarzyszenia Weteranów - byłych
żołnierzy i marynarzy.
5 maja 1868 r. J. Logan wydał rozkaz nr 11: "Dzień 30 maja 1868 r. będzie poświęcony dekorowaniu kwiatami i innymi ozdobami grobów poległych kolegów, którzy oddali życie dla kraju w ostatniej
secesji, których zwłoki pochowane są prawie w każdym mieście, wiosce i na przykościelnych cmentarzach w całym kraju.(...) Organizacje weteranów i koledzy, według własnego uznania powinni
zorganizować uroczyste Msze św. ku pamięci poległych, zgodnie z lokalnymi możliwościami (...). Aby przyszłe pokolenia nie zapomniały ludzi, którzy oddali życie w obronie wolności i jedności
kraju (...), powinniśmy corocznie swoją obecnością na cmentarzach okazywać wdzięczność bohaterom (...)".
Podczas pierwszych, formalnych obchodów Decoration Day, gen. James Garfield wygłosił przemówienie na National Cemetery w Arlington koło Waszyngtonu, a następnie 5 tys. uczestników symbolicznie
udekorowało groby ponad 20 tys. poległych żołnierzy, zarówno z Armii Konfederatów, jak i Unionistów.
Obchody tego święta w 1868 r. były kulminacją wcześniejszych, lokalnych i spontanicznych uroczystości, organizowanych w wielu miejscach w całej Ameryce przez 3 lata po zakończeniu
wojny secesyjnej.
W końcu XIX w. święto było już powszechnie znane pod nową nazwą - Memorial Day. Po I wojnie światowej obchody objęły również poległych wówczas żołnierzy, a następnie żołnierzy wszystkich
wojen, w których uczestniczyły Stany Zjednoczone.
Wiele miejcowości na Południu i Północy walczyło o palmę pierwszeństwa, które z nich jako pierwsze rozpoczęło obchody Dnia Pamięci. Po latach sporów, w 1966 r. prezydent Lyndon
Johnson ogłosił, że Waterloo w stanie Nowy Jork jest oficjalnym miejscem narodzin Memorial Day z uwagi na fakt, iż mieszkańcy tej miejscowości, dokładnie w dniu proklamacji gen. J. Logana,
udekorowali groby żołnierzy kwiatami i flagami narodowymi, a następnie corocznie podtrzymywali tę piękną tradycję, czyniąc ów dzień prawdziwym, wolnym od pracy świętem.
W 1971 r. Kongres Stanów Zjednoczonych proklamował Memorial Day jako święto narodowe i ustalił jego datę na ostatni poniedziałek maja.
Natomiast Dzień Weterana, ku czci zmarłych i żyjących weteranów wojen, jest obchodzony corocznie w samo południe, 11 listopada.
Obecnie główne obchody Memorial Day odbywają się na National Cemetery w Arlington, koło Waszyngtonu, gdzie tradycyjnie prezydent lub wiceprezydent składają wieniec z amerykańską flagą na
Grobie Nieznanego Żołnierza. Corocznie w ceremonii tej uczestniczy około 5 tys. osób.
Natomiast niektóre, południowe stany zachowały do dziś własne obchody dla upamiętnienia żołnierzy Konfederacji (Confederate Memorial Day).
I tak w Mississippi święto to obchodzone jest w ostatni poniedziałek kwietnia, w Alabamie - w czwarty poniedziałek kwietnia, w Georgii - 26 kwietnia, w Północnej i Południowej
Karolinie - 10 maja, w Virgini celebruje to święto w ostatni poniedziałek maja, w Luizjanie i Tennessee - 3 czerwca, w Teksas Dzień Bohaterów Konfederacji przypada 19 stycznia.
Proklamacja gen. J. Logana, ustanawiająca Dzień Pamięci Narodowej, była naturalną konsekwencją spontanicznych obchodów w całym kraju, zainaugurowanych w latach wojny secesyjnej, która kosztowała
życie 360 tys. Unionistów, 260 tys. Konfederatów oraz tysiące cywilów.
Do tej jakże tragicznie długiej listy należy dopisać nazwiska tysięcy żołnierzy poległych w kolejnych wojnach i bitwach.
Dzięki tym wszystkim bohaterom możemy dziś żyć w pokoju, cieszyć się wolnością i niepodległością.
Rokrocznie reprezentanci Polonii amerykańskiej uczestniczą w obchodach Memorial Day. Niestety, mamy wiele grobów do udekorowania, wielu poległych, czekających na naszą modlitwę, wiele powodów
do okazania naszej wdzięczności i pamięci...
Weterani wszystkich wojen, harcerze, przedstawiciele organizacji polinijnych oraz duchowieństwo spotykają się w tym dniu na cmentarzach, gdzie celebrowane są Msze św.
W tym roku, w dniu Memorial Day, 26 maja, na cmentarzu św. Wojciecha w Niles, ks. bp Tadeusz Jakubowski odprawił żałobną Mszę św. w intencji poległych.
Pomóż w rozwoju naszego portalu