Reklama

Pińczów serdeczny

Niedziela kielecka 25/2003

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Często wracam myślami do Pińczowa i wspomnienie każdego pobytu w tym mieście ożywia moje serce uczuciem kontaktu z jakimś szczególnym skumulowaniem polskości. To tutaj, w dolinie miasteczka, nad którym góruje wzniesienie z "perłą" Pińczowa - kaplicą św. Anny - dwa kościoły i klasztory wczesnobarokowe promieniują tak silnie odczuwaną atmosferą Polski z XVII w.
Pińczów to jeden z ośrodków polskiego renesansu, choć widzimy tu raczej kościoły wczesnobarokowe. Te dwa okresy w dziejach sztuki odcisnęły się na Pińczowie najsilniej, ale w sposób odmienny. Renesans pozostał bardziej w sferze historii, barok zaś w tym, co dominuje w obrazie miasta.
Pińczów, jako miasto, założony został w 1424 r. przez bp. krakowskiego, Zbigniewa Oleśnickiego. Zbudował on tu swój zamek (nikłe ślady budowli pozwoliły na rekonstrukcję naukową) i sprowadził do miasta Paulinów, co wiązało miasto z Jasną Górą. Budowla w sposób nowatorski zrywała z dotychczasową tradycją wieży, na rzecz bryły budynku rezydencjalnego.
Jeśli zaś chodzi o Paulinów, to ich zespół klasztorny był ufundowany w 1436 r., a w końcu XV w. powstał ich kościół, początkowo gotycki, silnie przebudowany i rozbudowany w I połowie XVII w. Nosząc wezwanie św. Jana Ewangelisty, pełnił funkcje parafialne zarówno we wczesnym okresie, jak i obecnie (fara). Dzwonnica kościoła pochodzi z lat 1685-1691.
W połowie XVI w. smutnym cieniem na dziejach miasta położyły się herezje i reformacja. Paulini usunięci zostali do nieistniejącej dziś kaplicy św. Ducha, zwanej "w polu". W tym czasie istniał jeszcze niewielki kościółek szpitalny św. Elżbiety, zwany "przy bramie krakowskiej".
Ale herezje trwały tu krótko. Już po kilkunastu latach bp krakowski Piotr Myszkowski wypędził arian, zbudował renesansową kolegiatę "na Mirowie" (1587) i utworzył ordynację. Kolegiata została przekazana w 1605 r. Reformatorom i stanowi ich siedzibę do dziś.
W tych czasach, od końca XVI w., Pińczów przeżywa okres wielkiego rozkwitu jako ośrodek wydobycia i obróbki kamienia. W ośrodku tym pracowali snycerze, rzeźbiarze, złotnicy. Na jego czele stał początkowo znany i wybitny architekt z Florencji, Santi Gucci. Prof. Adam Miłobędzki w swoim Zarysie dziejów architektury w Polsce pisze, że "kamieniarze cechu krakowskiego, dzierżawiący «góry» w Pińczowie, zorganizowali tam (...) wielkie manufaktury, dostarczające masowo kamiennych «prefabrykatów» - portali, nagrobków, nawet całych kaplic, na budowy znacznych obszarów Polski". Przykładowo, we Włocławku, z elementów z Pińczowa, spławionych Nidą i Wisłą, zmontowano dwie kaplice. Wszystko to nosiło indywidualne piętno swego pochodzenia i rozchodziło się po całym kraju.
W samym Pińczowie Santi Gucci zaprojektował wykwintną i piękną, górującą nad miastem kaplicę św. Anny (1600 r.).
W mieście z kolei rozbudowywał się przede wszystkim zespół Reformatów, z wczesno XVII-wiecznymi kaplicami miejscowego typu. Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny powstał w latach 1615-1640, a wyjątkowo nastrojowy krużganek wokół dziedzińca przed tym kościołem - w latach 1684-1688. Zaraz potem powstał klasztor.
To tu najbardziej pragnąłbym być w upalny, letni dzień, i patrzeć na wytarte przez wieki kamienie.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2003-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Watykan: papież spotkał się z ojcami, których córki zginęły w wyniku wojny w Ziemi Świętej

2024-03-27 12:01

[ TEMATY ]

Ziemia Święta

papież Franciszek

Pro Terra Sancta

PAP/EPA/ALESSANDRO DI MEO

Podczas dzisiejszej audiencji ogólnej Franciszek przypomniał historię Bassama Aramina i Ramiego Elhanana, Izraelczyka i Araba, których córki w wieku 10 i 13 lat zostały zabite podczas toczącej się wojny w Ziemi Świętej. Nieco więcej wiadomości na ten temat przekazał Salvatore Cernuzio z Radia Watykańskiego.

Zakon Rycerski Świętego Grobu w Jerozolimie – INSTYTUT NIEDZIELA- FUNDACJA INSTYTUT MEDIÓW zachęcają do wsparcia specjalnej zbiórka dla chrześcijan z Strefie Gazy.

CZYTAJ DALEJ

Bratanek Józefa Ulmy o wujku: miał głęboką wiarę, silny moralny kręgosłup i niezależność myśli

2024-03-24 08:43

[ TEMATY ]

Ulmowie

Zbiory krewnych rodziny Ulmów

Wiktoria i Józef Ulmowie

Wiktoria i Józef Ulmowie

Bratanek błogosławionego Józefa Ulmy, Jerzy Ulma, opisał swojego wujka jako mężczyznę głębokiej wiary, którego cechował mocny kręgosłup moralny i niezależność myśli. O ciotce, Wiktorii Ulmie powiedział, że była kobietą niezwykle energiczną i pełną pasji.

W niedzielę przypada 80. rocznica śmierci Józefa i Wiktorii Ulmów oraz ich dzieci. Zostali oni zamordowani przez Niemców 24 marca 1944 r. za ratowanie Żydów, których Niemcy zabili jako pierwszych.

CZYTAJ DALEJ

Msza św. Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek rozpoczyna obchody Triduum Paschalnego

2024-03-28 07:18

[ TEMATY ]

Wielki Czwartek

Karol Porwich/Niedziela

Mszą Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek rozpoczynają się w Kościele katolickim obchody Triduum Paschalnego - trzydniowe celebracje obejmujące misterium Chrystusa ukrzyżowanego, pogrzebanego i zmartwychwstałego. Liturgia tego dnia odwołuje się do wydarzeń w Wieczerniku, kiedy Jezus ustanowił dwa sakramenty: kapłaństwa i Eucharystii.

Liturgista, ks. prof. Piotr Kulbacki z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego powiedział PAP, że część pierwsza Triduum - misterium Chrystusa ukrzyżowanego - rozpoczyna się Mszą Wieczerzy Pańskiej (Wielki Czwartek) i trwa do Liturgii na cześć Męki Pańskiej (Wielki Piątek). Po tej liturgii rozpoczyna się dzień drugi - obchód misterium Chrystusa pogrzebanego, trwający przez całą Wielką Sobotę. Nocna Wigilia Paschalna rozpoczyna trzeci dzień - misterium Chrystusa zmartwychwstałego – obchód trwający do nieszporów Niedzieli Zmartwychwstania.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję