Reklama

Z powojennej przeszłości Diecezji Włocławskiej (1)

Niedziela włocławska 35/2003

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Po II wojnie światowej na Kujawach Wschodnich panowała szczególnie trudna sytuacja i chociaż początkowo istniała względna współpraca pomiędzy Kościołem a państwem w odbudowie kraju, to ostrzej niż w innych ośrodkach województwa pomorskiego ścierały się dwa światopoglądy: marksistowski i idealistyczny, a to z uwagi na siedzibę Kurii biskupiej.
Ordynariuszem włocławskim był wówczas bp Karol Mieczysław Radoński (1883-1951), który pochodził z rodziny ziemiańskiej zamieszkującej Wielkopolskę; z przekonania był endekiem. Jego rządy diecezją włocławską przypadły na lata 1929-51. Zasłynął jako propagator i opiekun Akcji Katolickiej. Wiele uwagi poświęcał kwestii robotniczej. We Włocławku pozostawił po sobie trwały ślad w postaci gmachu Niższego Seminarium Duchownego przy ul. Wojska Polskiego. Jego prace dla dobra narodu i państwa docenił prezydent RP, nadając mu 11 listopada 1937 r. Krzyż Kawalerski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Okres II wojny światowej spędził na emigracji w Rumunii, na Węgrzech, w Jerozolimie i w Londynie. Po powrocie do kraju w 1945 r. musiał zmierzyć się z trudną sytuacją powojenną.
Należy zauważyć, że komunistami tego okresu kierowały przede wszystkim cele pragmatyczne, a uznanie ich władzy przez Kościół, nawet nieformalnie, legitymowało ich działania wobec narodu.
Przykładem dobrej współpracy między czynnikami rządowymi a Kościołem na terenie diecezji włocławskiej był udział księży w miejskich, powiatowych i wojewódzkich radach narodowych. Jednym z członków Miejskiej Rady Narodowej we Włocławku był od 14 marca 1945 r. ks. Władysław Szafrański, który pół roku później złożył dymisję na znak protestu przeciwko antykościelnemu nastawieniu Zarządu Miejskiego, a szczególnie prezydenta miasta Kubeckiego. Na liście członków Rady Powiatowej we Włocławku w 1946 r. był przedstawiciel Kurii Diecezjalnej ks. Piotr Zwierz.
W życiu diecezji obserwujemy w tym czasie intensywne starania w kierunku odbudowy organizacji religijnych, jak bractwa, sodalicje i towarzystwa dobroczynności. W wielu miejscowościach powstawały Koła Młodzieży Katolickiej. Ożywiony był kolportaż prasy katolickiej. Wielką poczytnością cieszył się Głos Katolicki wydawany w Poznaniu, rozprowadzany po nabożeństwach w pobliżu kościołów. Wielu czytelników miał Ład Boży i Ateneum Kapłańskie, których oddziaływanie sięgało daleko poza granice diecezji włocławskiej. W Drukarni Diecezjalnej, przy wsparciu Kurii, wydawana była codzienna prasa, najpierw Wiadomości Włocławskie, a od stycznia 1946 r. Gazeta Kujawska.
W opinii władz państwowych, ogólnie biorąc, zachowanie duchowieństwa było poprawne. O lojalności duchowieństwa włocławskiego wobec władz państwowych świadczy choćby epizod związany z poświęceniem - prawdopodobnie w katedrze - jesienią 1945 r. sztandaru włocławskiej PPR. W trakcie tej uroczystości młodzież dawała wyraz swemu antyradzieckiemu nastawieniu, co było równoznaczne z dezaprobatą dla PPR.
Priorytetowym założeniem PPR, a potem PZPR była walka z Kościołem. Dlatego prędzej czy później musiało dojść do konfrontacji między dwoma odmiennymi światami wartości - ideologią komunistyczną a katolicyzmem.
Warto zauważyć, że już od 1945 r. włocławscy aktywiści partyjni proponowali administracyjne metody zwalczania Kościoła, choć sami nie decydowali się z własnej woli na zerwanie z tradycją religijną. Nadal chodzili do kościoła, chrzcili dzieci, zawierali śluby kościelne, chowali zmarłych z udziałem księdza. I tak, np. w Aleksandrowie Kujawskim podczas konferencji aktywu atakowano duchowieństwo katolickie i domagano się wydania dekretu zakazującego nauczania religii w szkole, a z drugiej strony nie miano nic przeciwko krzyżom wiszącym w lokalach partyjnych i uczestniczeniu całej organizacji partyjnej w nabożeństwie z okazji obchodów rocznicy święta narodowego 22 lipca 1948 r.
Faktem jest, że przywódcy partyjni z niepokojem mówili o oddziaływaniu kleru i jego ideologii na całe społeczeństwo, a I sekretarz KM PPR Remigiusz Waberski konstatował: „Więcej członków PPR jest w kościołach niż na zebraniach politycznych”. Władze polityczne jeszcze w 1948 r. niepokoiły się masowym uczestnictwem oficerów garnizonu włocławskiego w niedzielnych nabożeństwach. Ich zdaniem miał to być rezultat działalności miejscowego kapelana - ks. Kazimierza Kaika, którego nazwisko istnieje w wielu dokumentach partyjnych i zawsze w gronie najbardziej nieprzejednanych wrogów „ustroju demokratycznego”.
Problem uczestnictwa oficerów WP oraz funkcjonariuszy aparatu państwowego i członków partii w nabożeństwach religijnych nie zniknął i w następnych latach. Jeszcze w 1955 r. sekretarz KM PZPR we Włocławku skarżył się na konferencji miejskiej: „W wyniku niedostatecznej pracy ideologicznej, na nasz aktyw partyjny i gospodarczy duży wpływ miało oddziaływanie kleru”. Komentując referat sekretarza KM PZPR, jeden z dyskutantów mówił: „Co dzieje się na ulicach naszego miasta w dni kościelne - Boże Ciało - gdzie ulicami miasta ciągną tłumy ludzi, a wśród nich masa członków partii. Członkowie partii pomagają ubierać ołtarze, zbierają pieniądze na kwiaty do kościoła. Znamy stan ten przed wojną, gdzie kościoły świeciły pustkami - popatrzmy teraz, nic nie zrobił w tym kierunku sekretarz KM, by stan ten zmienić lub zahamować”. W czasie uroczystości religijnych dekorowane były niektóre gmachy publiczne, np. muzeum. Atakując sekretarza, autor tej wypowiedzi pośrednio potwierdził klęskę partii w konfrontacji z Kościołem.

Cdn.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2003-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Nowenna za młodzież do św. Carlo Acutisa

[ TEMATY ]

nowenna

św. Carlo Acutis

/diecezja.waw.pl/peregrynacja

Nowenna do odmawiania pomiędzy 3 a 11 października (przed wspomnieniem św. Carlo Acutisa) lub w dowolnym terminie.

Trójco Przenajświętsza, Ojcze, Synu i Duchu Święty, dziękuję Wam za wszystkie przysługi i łaski, którymi wzbogacona została dusza św. Carla Acutisa podczas 15 lat przeżytych przez niego na tej ziemi i za pośrednictwem wszelkich zasług uwielbionego Anioła Młodości proszę o udzielenie mi łaski…
CZYTAJ DALEJ

Inauguracja roku akademickiego w WMSD oraz IWST w Częstochowie

2025-10-03 16:52

[ TEMATY ]

Częstochowa

abp Wacław Depo

WMSD

IWST

Maciej Orman/Niedziela

O miarę gotowości i dyspozycyjności wobec woli objawiającego się Boga pytał abp Wacław Depo 3 października podczas Mszy św. sprawowanej z okazji inauguracji roku akademickiego w Wyższym Międzydiecezjalnym Seminarium Duchownym w Częstochowie oraz w Instytucie Wyższych Studiów Teologicznych w Częstochowie.

Eucharystię w kościele seminaryjnym Jezusa Chrystusa Najwyższego i Wiecznego Kapłana koncelebrowali bp Artur Ważny, ordynariusz diecezji sosnowieckiej, a także formatorzy i wykładowcy WMSD oraz IWST.
CZYTAJ DALEJ

Trwają Rekolekcje Jasnogórskiej Rodziny Różańcowej

2025-10-03 20:14

[ TEMATY ]

rekolekcje

Jasna Góra

Jasnogórska Rodzina Różańcowa

BPJG

Na Jasnej Górze trwają rekolekcje Jasnogórskiej Rodziny Różańcowej. Przebiegają pod hasłem; „Maryjo, Matko Nadziei - módl się za nami!” – rekolekcje głosi przeor klasztoru paulinów w Toruniu, ojciec Łukasz Kręgiel. Podczas tych rekolekcji spoglądamy na życie Maryi i przekładamy to na nasze życie – powiedział rekolekcjonista.

–To taki czas zapatrzenia, adoracji Boga i Maryi. Spoglądamy na Maryję, na jej cnoty, na jej życie, na jej charakter, po to, aby wyciągnąć wnioski i przełożyć Jej życie na nasze życie. Uczymy się od Maryi, jak żyć, jak modlić się tak naprawdę na różańcu, jak wielka jest moc tej modlitwy. Uczymy się też nadziei, bo całe życie Maryi było przesiąknięte nadzieją już od chwili zwiastowania. Więc trzeba nam tę tajemnicę nadziei, odkrywać szczególnie w tym roku, do czego zaprosił nas papież – powiedział ojciec Łukasz Kręgiel.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję