Encyklika o działalności ekumenicznej została napisana 5 lat przed Rokiem 2000 - Wielkim Jubileuszem Chrześcijaństwa. Jej zasadniczym tematem jest analiza procesu jednoczenia się chrześcijan. Ojciec
Święty mówi przede wszystkim o tym, jak i dlaczego chrześcijanie mają dążyć do jedności. Przypomina, że wezwanie do jedności pozostawił sam Chrystus, a z wielką mocą głosi je Sobór Watykański II. Encyklika
przedstawia zasady ekumenizmu, owoce działalności zmierzającej do osiągania jedności oraz stawia pytania o to, jak długa droga czeka nas jeszcze do osiągnięcia pełnej komunii.
Już na początku ekumenicznych rozważań Jan Paweł II zwraca uwagę, że chrześcijanie powinni angażować się w działania, dzięki którym przezwyciężone zostaną wszelkie podziały. Fundamentem tych
działań musi być nawrócenie serc i modlitwa. Tylko wtedy wierni różnych Kościołów i Wspólnot będą mogli uporać się z problemami takimi, jak: uprzedzenia, nieporozumienia, obojętność.
Zaangażowanie ekumeniczne Kościoła katolickiego
Jedność ludzi, jedność Kościoła wynika z Bożego zamysłu. Chrystus przyszedł na świat, by rozproszone dzieci zgromadzić w jedno. Modlił się o tę jedność przed swoją męką. Dlatego, przypomina Sobór Watykański
II, podział jest zgorszeniem dla świata i sprzeciwia się woli Jezusa. Wspólnoty chrześcijańskie będą wierne Ewangelii dopiero wtedy, kiedy zaczną dążyć do jedności. Ojciec Święty przypomina, że zgodnie
z nauczaniem soborowym, również we wspólnotach niekatolickich działa Duch Święty. Uświęcenie i prawda stają się więc podstawą jedności między Kościołem katolickim a innymi Kościołami i wspólnotami. Ta
komunia nie jest jednak pełna. „Ekumenizm stara się sprawić, aby częściowa komunia istniejąca między chrześcijanami wzrastała ku pełnej komunii w prawdzie i miłości” (nr 14). Ekumenizm pozwala
dostrzec wiele dobra w Kościołach siostrzanych, a także pokazuje, jak zmieniać na lepsze wzajemne relacje między Kościołem katolickim a innymi wspólnotami. Z perspektywy ekumenicznej widać, że wiele jest
elementów wspólnych chrześcijanom różnych Kościołów, a ich jedność opiera się na wierze w Boga Ojca i Chrystusa, na chrzcie i innych sakramentach, na sprawowaniu Eucharystii, na uznawaniu Pisma Świętego
i czci oddawanej Maryi. Dlatego Jan Paweł II naucza, że warunkiem wejścia na drogę jedności jest nawrócenie wspólnot i pojedynczych osób. Taka postawa pozwoli zauważyć i otworzyć się na duchowe bogactwo
innych wspólnot.
Obok nawrócenia potrzebna jest odnowa i reforma wzajemnych stosunków, dostrzeżenie tego, co było niewłaściwe i podjęcie próby naprawienia. Jednym z elementów tej reformy jest sposób przedstawiania
doktryny - tak, aby mogli ją zrozumieć ci, do których jest kierowana. Aby zbudować jedność, potrzebna jest miłość do Boga i braci, również tych odłączonych. Ta miłość, mówi Papież, najpełniej wyraża
się we wspólnej modlitwie, bo wśród modlących się jest Chrystus. Modlitwa pozwala też odkrywać, że tych elementów, które chrześcijan łączą, jest o wiele więcej niż tych, które ich dzielą. Modlitwa jest
też źródłem dialogu ekumenicznego. Kiedy obie strony traktują się jak partnerzy, wyrażają wolę pojednania, a nie tylko chcą siebie zwalczać. Ten dialog ma pomóc w odkrywaniu i poznawaniu prawdy o Kościele.
Jest on też swoistym rachunkiem sumienia. Poprzez dialog chrześcijanie nie tylko zwracają się do siebie, ale wspólnie uznają wobec Boga, że zgrzeszyli. Dzięki dialogowi można także analizować rozbieżności
panujące między chrześcijanami i próbować je przezwyciężać. Modlitwa, poznawanie się i dialog to nie wszystko, mówi Ojciec Święty. Potrzebna jest też współpraca między chrześcijanami w takich dziedzinach
życia: kultura, sprawy społeczne, działalność duszpasterska, dawanie świadectwa wierze.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Reklama
Owoce dialogu
Owocom dialogu poświęcony jest II rozdział ekumenicznych rozważań encykliki. Jednym z podstawowych owoców tej ekumenicznej działalności rozpoczętej po Vaticanum II jest „odzyskane braterstwo”.
Chrześcijanie z różnych Kościołów i wspólnot starają się widzieć w sobie braci, służyć sobie wzajemnie i pomagać, by wypełniać nakaz miłości dany przez Chrystusa. Ważne jest i to - naucza Ojciec
Święty, że chrześcijanie razem angażują się w istotne sprawy człowieka i świata. Wspólnie przypominają o powołaniu człowieka, o wolności, pokoju i sprawiedliwości. Kolejny istotny efekt dialogu to ekumeniczne
przekłady Pisma Świętego i poszukiwania zbieżności w dziedzinie kultu i liturgii. Jan Paweł II wyraża wielką radość, że Sobór Watykański II umożliwił zacieśnienie więzi z Kościołami Wschodu. Sobór
przypomniał bowiem o tradycji, historii i duchowości tych Kościołów i zalecał ekumeniczny dialog na bazie już istniejącej komunii pomiędzy Kościołem katolickim a Kościołami Wschodu. Papież akcentuje dalej,
że ważnymi wydarzeniami na drodze do jedności z tymi Kościołami były: zniesienie ekskomunik przez Pawła VI i patriarchę Konstantynopola Atenagorasa, ogłoszenie Cyryla i Metodego współpatronami Europy
obok św. Benedykta i obchody 1000-lecia chrztu Rusi. Owocem dialogu jest także proces odnajdowania komunii z Kościołami Zachodu.
Opiera się on na wyznawaniu Chrystusa jako Boga i Pośrednika między Bogiem a ludźmi, na otaczaniu czcią Pisma Świętego oraz na uznaniu wagi sakramentu chrztu św. Rozbieżności zaś dotyczą innych sakramentów
i święceń kapłańskich. Zatem przedmiotem dialogu powinny być „nauka o Uczcie Pańskiej, o innych sakramentach, o kulcie i posługach Kościoła” (nr 67). Choć proces jednoczenia nie jest łatwy,
wiele faktów można uznać za znaczące na drodze dążenia do jedności. Jan Paweł II wspomina dzieło rozpoczęte przez poprzedników, jakim były wspólne spotkania z przedstawicielami Kościołów reformowanych.
On sam podejmuje to dzieło, zwłaszcza w tych krajach, gdzie katolicy pozostają w mniejszości.
Quanta est nobis via?
W III rozdziale encykliki Jan Paweł II pyta: jak długa droga jeszcze nas czeka do osiągnięcia pełnej jedności? Wszystko, co do tej pory osiągnięto w procesie ekumenicznym, ma służyć ustanowieniu pełnej widzialnej jedności ochrzczonych. Papież przypomina, że wzajemna pomoc w poszukiwaniu prawdy jest wyrazem miłości i że bez tej pomocy jedność nie będzie możliwa. Ojciec Święty ponownie wzywa do „dialogu nawrócenia”, bo on będzie fundamentem dialogu ekumenicznego. Wspólnoty chrześcijańskie dążą do przezwyciężenia przeszkód na drodze do jedności. Dzięki łasce i mocy Ducha Świętego to dążenie nie jest ponad ich siły. Dowodem tego są męczennicy - jednoczą się w wierności nakazom wiary aż do oddania życia. Innym przykładem wspólnego chrześcijanom elementu ekumenicznego są święci, którzy wywodzą się ze wszystkich Kościołów trwających w komunii z Chrystusem uwielbionym. Tym, kto stoi na straży jedności i zabezpiecza komunię wszystkich wspólnot, jest Biskup Rzymu. Tę posługę następcy św. Piotra zachował Kościół katolicki. Chrystus wielokrotnie podkreślał rolę Piotra pośród Apostołów, ale także przypomniał o potrzebie ciągłego nawracania się Apostoła. Dlatego posługa Biskupa Rzymu ma być posługą łaski, miłości i miłosierdzia w procesie komunii. Kończąc rozważania o jedności chrześcijan, Papież kładzie nacisk na fakt, że tylko komunia, braterstwo zapewnią Kościołowi i wspólnotom wiarygodność w głoszeniu Ewangelii. „Los ewangelizacji łączy się ze świadectwem jedności dawanym przez Kościół” (nr 98).