Reklama

Kościół w dziejach Rzeszowa

Cmentarz pobiciński

Niedziela rzeszowska 46/2004

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Miesiąc listopad w tradycji kościelnej jest czasem szczególnej pamięci o tych, którzy przeszli już na drugą stronę bramy życia. Z tego też względu katolicy nawiedzają cmentarze, modląc się tam za zmarłych, by zyskać dla nich potrzebne odpusty. Okoliczności te skłaniają też do przybliżenia historii jednej ze starszych nekropolii rzeszowskich, cmentarza na Pobitnem, zlokalizowanego przy ul. Lwowskiej
Idea założenia cmentarza w tym miejscu zrodziła się pod koniec XIX w. Wtedy bowiem, na skutek rozwoju miasta i wzrostu liczby jego mieszkańców, Stary Cmentarz okazał się niewystarczający. Zmuszona tymi okolicznościami Chrześcijańska Rada Miasta Rzeszowa dnia 22 czerwca 1895 r. przyjęła uchwałę powołującą do istnienia specjalną komisję, której zadaniem było wyszukanie odpowiedniego miejsca pod nowy cmentarz. Dwa lata później wspomniana komisja przedłożyła projekt lokalizacji nowego miejsca pochówku. Był nim teren znajdujący się na wschód od miasta, przy drodze rządowej do Łańcuta, należący do obszaru dworskiego w Pobitnie, stanowiący własność hr. Romana Potockiego. W grudniu 1905 r. dokonano transakcji z właścicielem gruntu, zakupując 9 mórg pola (ok. 5 ha) za sumę ponad 25 tys. koron. Decyzję o lokalizacji cmentarza w Pobitnie oprotestował proboszcz rzeszowski, ks. Stanisław Gryziecki. Postawił zarzut, iż planowany pod nowy cmentarz teren jest położony w znacznej odległości od miasta, co dla parafian mieszkających w wioskach po jego przeciwległej stronie będzie dużym utrudnieniem i z pewnością będą dążyć do utworzenia własnych miejsc pochówku. Przewidywał, że wpłynie to destrukcyjnie na jedność parafii, toteż optował za poszerzeniem terenu starego cmentarza. Protest ten wpłynął na wstrzymanie rozpoczętych już formalności, a nawet podjęcie przez Radę Miasta uchwały, uznającej zakupiony teren za nieodpowiedni dla celów grzebalnych. Dopiero w styczniu 1907 r. unieważniono podjętą rok wcześniej decyzję i utrzymano w mocy wcześniejszą uchwałę z 1905 r. Po tej decyzji prace przy organizowaniu cmentarza ponownie zostały podjęte. Dzięki temu, dnia 17 października 1909 r. odbyło się poświęcenie nowego cmentarza, którego dokonał, z upoważnienia ordynariusza przemyskiego bp. J. S. Pelczara, ks. Stanisław Gryziecki. 1 stycznia 1910 r. nastąpiło oficjalne jego otwarcie. Pierwsze pochówki na nowym cmentarzu odbyły się już 5 stycznia 1910 r.
Cmentarz ten, początkowo o powierzchni 5 hektarów 17 arów, został w roku 1930 poszerzony o niecałe dwa hektary. Łączny jego obszar wynosił więc 7,1 ha. Rozplanowano na nim, oddzielone alejkami, 24 kwatery regularne, a na obrzeżach 12 nieregularnych. Cały cmentarz został ogrodzony: od strony wschodniej, zachodniej i południowej wysokim ceglanym murem, a od strony północnej siatką. W ogrodzeniu znajdują się dwie bramy: główna - od strony południowej i boczna - od strony wschodniej. Przy bramie głównej umiejscowiono dom dla grabarza i dom przedpogrzebowy. Tak zorganizowany cmentarz przetrwał niemal do naszych czasów. Jedyna zmiana dokonana została w 1973 r., kiedy w związku z poszerzeniem drogi E-40, od strony południowo-wschodniej nieznacznie cofnięto mur cmentarny wraz z bramą główną. Ze względu na zabytkowy charakter wielu nagrobków - wykonanych przez znanych rzemieślników z Rzeszowa (m. in. Tadeusza Janika i Romana Nitkę) oraz z innych miast małopolskich - 25 listopada 1982 r. cmentarz został wpisany do rejestru zabytków.
Na przestrzeni 94 lat istnienia cmentarza pochowano na nim ok. 37 tys. osób. Wśród nich znaleźli się duchowni i świeccy, żołnierze, bohaterowie walk za Ojczyznę, działacze społeczni i wychowawcy młodzieży, ofiary totalitaryzmów. Z tego grona warto wymienić: ks. Józefa Jałowego - wychowawcę młodzieży, działacza charytatywnego i społecznego, budowniczego kościoła pw. Chrystusa Króla i pierwszego proboszcza parafii pod tym wezwaniem; Leopolda Lisa-Kulę - legionistę, bohatera walk o niepodległość Ojczyzny, Romana Krogulskiego - działacza samorządowego, polityka, wieloletniego burmistrza i pierwszego prezydenta Rzeszowa.
Funkcjonujący od blisko stu lat Cmentarz Pobiciński, jest nie tylko piękną i zabytkową nekropolią, ale wielkim relikwiarzem Kościoła i Narodu oraz wymownym świadectwem wiary w zmartwychwstanie umarłych.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2004-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Nawróceni milionerzy, którzy usłyszeli Matkę Bożą - od 30 lat mieszkają w Medjugorie

Niedziela Ogólnopolska 48/2024, str. 68-69

[ TEMATY ]

świadectwo

Bliżej Życia z wiarą

radio-medjugorje.com

Patrick i Nancy Latta

Patrick i Nancy Latta

„Wzywam cię do nawrócenia po raz ostatni” – tak brzmiało orędzie Matki Bożej, które zmieniło życie Patricka i Nancy, milionerów z Kanady, którzy od ponad 30 lat mieszkają w Medjugorie.

Patrick Latta był odnoszącym sukcesy biznesmenem w Vancouver w Kanadzie. On i jego żona Nancy prowadzili wystawny tryb życia. W ich codzienności brakowało Boga. Czwórka dzieci Patricka (z dwóch poprzednich małżeństw) miała wszystko, co można było kupić za pieniądze. Prześladowały ich jednak uzależnienia od alkoholu i narkotyków. Dobra materialne i hedonizm stanowiły dla nich wartość nadrzędną. Do czasu.
CZYTAJ DALEJ

Czy maszyna naprawdę w końcu zastąpi człowieka? Nowości o sztucznej inteligencji już 18 listopada na UKSW w Warszawie!

2025-11-15 15:36

[ TEMATY ]

felieton

Milena Kindziuk

Red

Już sam program konferencji intryguje. Co więcej, świetnie rezonuje on z niedawnym apelem papieża Leona XIV, by podchodzić do AI opierając się na edukacji, etyce i odpowiedzialności. Tak, by sztuczna inteligencja stała się sprzymierzeńcem, a nie zagrożeniem.

Proszę wyobrazić sobie świat, w którym nastolatek, scrollując nocą przez ekran, pyta chatbota o sens życia. A ten – z błyskiem algorytmu – odpowiada: "Sens? To ty go tworzysz, kolego. Oto przepis: 42% TIK-TOK, 30% memy i reszta na Netflixie". Śmiech? Może. Ale aż strach myśleć, co za tym się kryje – brak etyki i manipulacja emocjami, karmiona danymi z twoich lajków i scrolli. Brzmi jak science-fiction? A jednak to już nasza codzienność. Dlatego głos w sprawie sztucznej inteligencji coraz częściej zabiera także Watykan. Sam papież Leon XIV, na niedawnej audiencji dla uczestników międzynarodowego spotkania poświęconego godności dzieci i młodzieży w epoce AI, mówił o cieniach, jakie rzucają algorytmy na młode umysły: o uzależnieniu od wirtualnych luster, o tożsamości budowanej z pikseli zamiast relacji, o świecie, gdzie empatia staje się luksusem, a dezinformacja – normą. "Potrzebna jest ciągła edukacja i wychowywanie młodych pokoleń…., trzeba edukować i wychowywać do odpowiedzialności” – te słowa papieża brzmią jak dzwon alarmowy w cybernetycznym chaosie. Ostrzegają przed iluzją, gdzie algorytmy stają się substytutem matczynego uścisku czy ojcowskiej rady, a generatywna AI – cichym architektem sumień. Papież nie straszy – wzywa. Rodziców, szkoły, uczelnie: odzyskajmy ster, zanim będzie za późno. W tym apelu, co warto podkreślić, kryje się też nadzieja: AI może być narzędziem, nie zagrożeniem. Narzędziem - bardzo pomocnym.
CZYTAJ DALEJ

5. rocznica śmierci ks. Tadeusza Białego

2025-11-16 10:16

kl. Krzysztof Zawada

Spotkanie odbywało się w Domu Katolickim Roma

Spotkanie odbywało się w Domu Katolickim Roma

W 5. Rocznicę śmierci ks. Tadeusza Białego zorganizowane spotkanie, na którym zaprezentowano książki o życiu i działalności zmarłego kapłana. Ks. Tadeusza Białego wspominali ludzi, którym był bliski przez całe życie. Następnie modlono się w jego intencji we Mszy św. sprawowanej przez abp. Adama Szala.

Dzisiaj wspominamy niezwykłego pielgrzyma nadziei, którym zmarł pięć lat temu, 5 listopada, ks. Tadeusza Białego. On był pielgrzymem na dzień nie tylko przez to, że uczestniczył w Pierwszej Pielgrzymce Rzeszowskiej i Przemyskiej. Jego życie było pielgrzymowaniem ku wartością, ku tej najważniejszej wartości dla nas wierzących, jaką jest Chrystus – mówił abp Adam Szal we wstępie do Mszy św.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję