Kiedy staje się na via Conciliazzione, ukazuje się ogromny kościół, którego wielkość potęguje nie tylko fasada i wielka kopuła, ale dodatkowo plac przed nim ze wspaniałą kolumnadą, fontannami i starożytnym obeliskiem. Fasada świątyni, dobrze znana nie tyko w świecie chrześcijańskim, ale także wśród wyznawców innych religii, budzi podziw dla jej architektów i wykonawców. Trudno zliczyć rzesze, które przybywają do Wiecznego Miasta, aby zobaczyć tę wyjątkową budowlę, którą z pewnością można nazwać cudem świata. O ile podziw budzi już sam wygląd zewnętrzny, trudno wyrazić to, co kryje przeogromne wnętrze. Człowiek wydaje się taki mały w porównaniu z świątynią. Można by wiele słów napisać o każdym elemencie architektonicznym, o wszystkich przepięknych rzeźbach, jak choćby Pieta, o samej Konfesji nad grobem Księcia Apostołów św. Piotra. Jednak mimo swojej wielkości budowla nie przytłacza, a wręcz przeciwnie, skłania do wielu wewnętrznych przemyśleń. Dla nas Polaków, pielgrzymowanie do tego wyjątkowego miejsca ma dodatkowe znaczenie, bo przecież tutaj spoczywa nasz umiłowany rodak Sługa Boży Jan Paweł II, przed którego grobem codziennie z modlitwą i zadumą przemierza pokaźna liczba pielgrzymów z całego świata. Mury Bazyliki „mówią” również symbolicznie, wyrażając to, co teologia mówi nam o Kościele, co także wyznajemy w czasie Credo mszalnego mówiąc: „wierzę w jeden, święty, powszechny i apostolski Kościół”. Kościół, jak można dodać za św. Pawłem, zbudowany na „fundamencie Apostołów i proroków, gdzie kamieniem węgielnym jest sam Chrystus Jezus. W Nim zespalana cała budowla rośnie na świętą w Panu świątynię” (Ef 2, 20nn).
W Uroczystość Świętych Apostołów Piotra i Pawła Bazylika Watykańska nabiera szczególnego znaczenia. Nawet statua św. Piotra na ten dzień zostaje przybrana w czerwono-złotą kapę i tiarę papieską. Na długo przed tegoroczną liturgią świątynia zaczęła się wypełniać przybyłymi przedstawicielami korpusu dyplomatycznego przy Stolicy Apostolskiej, biskupami z całego świata, kapłanami i pracownikami dykasterii watykańskich, a także pielgrzymami przybyłymi specjalnie na tę uroczystość. Była to także możliwość do spotkania kapłanów związanych z naszą diecezją - ks. prał. Bogdana Sewerynika, pochodzącego z Węgrowa, kapłana diecezji siedleckiej pracującego przez lata na terenie Rosji, a obecnie pracownika Watykanu, br. Jerzego Cudnika ze Zgromadzenia Księży Sercanów, który niegdyś pracował w Mielniku, a od lat mimo pełnienia posługi w domu generalnym w Rzymie, pielgrzymuje z naszą pielgrzymką na Jasną Górę, a także kapłanów z naszej diecezji: pochodzącego z Węgrowa ks. kan. Dariusza Giersa, oficjała Papieskiej Rady Duszpasterstwa Służby Zdrowia, któremu w tym miejscu dziękuję za życzliwość i otwarte drzwi domu oraz pochodzącego z Sokołowa ks. Jarosława Rzymskiego, odbywającego w Wiecznym Mieście studia z dziedziny teologii dogmatycznej.
Śpiew na wejście oznajmił, iż do ołtarza zbliża się procesja, którą obok służby liturgicznej stanowili arcybiskupi pod przewodnictwem Benedykta XVI. Tuż po znaku krzyża świętego Ojciec Święty zwrócił się do wiernych w znamiennych słowach: „Bracia i siostry, umiłowani przez Pana i ukochani w Chrystusie przeze mnie Sługę sług Bożych. Dzisiaj jesteśmy pełni radości, ponieważ świętujemy męczeństwo Świętych Apostołów Piotra i Pawła, którzy wznieśli Kościół Rzymski, nasz Kościół: Piotra, który został fundamentem Kościoła i Pawła - głos dany Ewangelii w swojej posłudze między ludźmi. Są tutaj z nami, ci którzy stanowią znak miłości braterskiej i znak oczekiwania widzialnej jedności, posłani przez umiłowanego Patriarchę Konstantynopola: ponawiamy jeszcze raz naszą wolę przygotowania wszystkiego, aby można było wypełnić modlitwę Jezusa jedności wszystkich wierzących w Niego. Jesteśmy radośni przyjmując tutaj w progach św. Piotra Metropolitów, którzy otrzymają paliusz, znak słodkiego jarzma Chrystusa, który ich zechciał jako pasterzy swojej owczarni i znak więzów jedności ze Stolicą Apostolską. Wszyscy razem z wiarą i miłością celebrujemy naszą wspólnotę ze Świętymi niebieskimi i z wierzącymi na ziemi i ponawiamy naszą wolę nawrócenia do jedynego Pana” (tł. ks. D.F.).
W słowach tego krótkiego, ale jakże bogatego w treść wprowadzenia w liturgię, Ojciec Święty po raz kolejny w czasie swojego pontyfikatu, podążając za wezwaniem Chrystusa śladami swojego poprzednika Jana Pawła II, wyraził jakże ważną sprawę jedności Kościoła powszechnego. Rozpoczynając homilię oznajmił, iż celebrując w Bazylice św. Pawła za Murami I Nieszpory Uroczystości Świętych Apostołów Piotra i Pawła ogłosił Rok św. Pawła z okazji 2000 lat od Jego narodzin, który będzie trwał od 28 czerwca 2008 do 29 czerwca 2009”. Pozdrawiając dalej w sposób szczególny Arcybiskupów Metropolitów, mianowanych w czasie ostatniego roku, Benedykt XVI wspominając swój pobyt w Istambule z okazji uroczystości św. Andrzeja, ponownie powitał przedstawicieli Patriarchy Konstantynopola Bartolomeusza I, dalej metropolitę greckokatolickiego Francji Emmanuela, metropolitę Sassimy Genadiosa, a także diakona Andrzeja. „Serdecznie Was witam drodzy Bracia. Dzisiaj zobaczą wszyscy, że wzajemnie stanowimy znak poszukiwania pełnej jedności i woli pomiędzy Patriarchą ekumenicznym i Biskupem Rzymu” - mówił (tł. ks. D. F.).
W słowach homilii Benedykt XVI przywołując przykład Patronów dnia, przypomniał dialog Chrystusa z uczniami u stóp Cezarei Filipowej i to jakże ważne pytanie, jakie postawił Jezus swoim uczniom: „a wy za kogo mnie uważacie”. Snując medytację nad tym fragmentem Ewangelii Ojciec Święty powiedział: „Dzisiaj, dwa tysiące lat później, wiele ludzi uważa, że Jezus był tylko założycielem religii, jednym z mędrców jak Budda, Konfucjusz, Sokrates. To nie jest fałszem, ale to nie wystarcza. W ten sposób zatraca się jego wyjątkowość i nowość, zamiast zanurzenia się w odpowiedź Piotra: ty jesteś Mesjaszem, Synem Boga żywego” (tł. ks. D.F.). To pytanie Chrystus stawia każdemu i każdej z nas także dzisiaj. Od naszej osobistej odpowiedzi zależy nasza więź z Synem Bożym. Na zakończenie Ojciec Święty jeszcze raz dziękując za przybycie na wspólną modlitwę braciom z innych wspólnot chrześcijańskich oraz koncelebransom w osobach nowych Metropolitów, oddał cały Kościół opiece Królowej Apostołów.
Po homilii diakoni przynieśli przed Papieża paliusze, które spoczywały dotąd przy grobie św. Piotra. Paliusz - symbolizujący owcę, którą na ramionach niesie Dobry Pasterz - w tradycji zachodniej najczęściej jest to biała, wełniana taśma z wyszytymi czarnym jedwabiem sześcioma krzyżykami, z dwoma wypustkami, zakończonymi czarnymi, jedwabnymi fragmentami, opadającymi na piersi i plecy. Zwyczajowo jest ona szeroka na trzy palce. Metropolici wschodnich katolickich Kościołów używają jednak paliusza związanego z antyczną tradycją bizantyjską. Jest on szerszy i dłuższy od używanego na Zachodzie, sięgający końców barków i kolan. Od początku swego pontyfikatu obecny Papież używa w liturgii paliusza zbliżonego formą do paliuszy wschodnich. Zgodnie z tradycją paliusz tkany jest z wełny owiec, pobłogosławionych przez Papieża 21 stycznia, we wspomnienie św. Agnieszki. Paliusze tkają siostry zakonne, a następnie są one przechowywane w specjalnej szkatule na grobie św. Piotra. W Uroczystość Świętych Apostołów Piotra i Pawła są one pobłogosławione i zakładane przez Papieża nowym arcybiskupom i metropolitom jako znak łączności z Biskupem Rzymu.
Dalszy ciąg uroczystości stanowiła prezentacja nowych arcybiskupów, po której nastąpił moment uroczystego przyrzeczenia posłuszeństwa Kościołowi i Namiestnikowi Chrystusowemu oraz jego następcom przez przyjmujących paliusz. Tuż po niej Benedykt XVI pobłogosławił paliusze, po czym nałożył je 46 przybyłym arcybiskupom przekazując znak braterstwa i pokoju. Pięciu arcybiskupów z różnych racji nie mogło przybyć na uroczystości rzymskie. Przyjmą oni paliusze w swoich stolicach metropolitarnych. Wśród tych, którzy otrzymali paliusz z rąk Ojca Świętego byli dwaj Polacy: metropolita warszawski abp Kazimierz Nycz oraz nasz metropolita abp Edward Ozorowski, do niedawna biskup pomocniczy diecezji białostockiej, o którym spotkany również w Bazylice wieloletni przyjaciel ks. Adam Miastkowski, pochodzący z Białegostoku i studiujący prawo w Rzymie, powiedział: „To dobry pasterz, znający swoją trzodę, ale przede wszystkim konkretny, dobry i szlachetny człowiek”.