Możecie być dumni ze swojego miasta, bo marsz do wolności rozpoczął się, obok Trójmiasta, tutaj w Szczecinie. Tutaj podpisane zostało pierwsze porozumienie, tutaj wywalczono prawo elementarne, prawo do jednoczenia się w związek zawodowy. Te słowa skierował do zebranych uczestników uroczystości 27. rocznicy podpisania porozumień sierpniowych przybyły do Szczecina prezydent RP Lech Kaczyński.
Najważniejsze uroczystości zorganizowane przez „Solidarność” Pomorza Zachodniego odbyły się przed główną bramą Stoczni Szczecińskiej. Była ona przed laty centrum robotniczego protestu, w którym wzięło udział ok. 200 strajkujących zakładów pracy. Zebranych przywitał Przewodniczący Zarządu Regionu NSZZ „Solidarność” Pomorza Zachodniego Mieczysław Jurek. W południe, po dźwiękach syren stoczniowych modlitwę „Anioł Pański” poprowadził abp Zygmunt Kamiński. Po niej, Prezydent za zasługi dla przemian demokratycznych w Polsce udekorował 5 osób Krzyżami Orderu Odrodzenia Polski, wręczył także ordery dwóm kombatantom walk o niepodległość. Następnie prezydent L. Kaczyński przemówił do zebranych: „Nikt z nas, Polaków, nie może zapomnieć, co wydarzyło się w Szczecinie w grudniu 1970 r. i w sierpniu 1980 r. 27 lat temu tu w Szczecinie, także w Gdańsku, Gdyni i wielu innych miastach Polski, Polacy zdali egzamin dojrzałości. Doszło do wielkiej pokojowej, bezkrwawej rewolucji, ale wtedy niezwykle skutecznej. To w jej wyniku powstał ruch, który nie znajduje precedensu w dziejach Europy, powstała «Solidarność». Czy miała ona swoich poprzedników, czy była czymś przygotowana. W jakim zakresie była przygotowana przez demokratyczną opozycję. Dojrzałość polegała na tym, że ruch miał charakter całkowicie spontaniczny, oddolny. Społeczeństwo zorganizowało się przeciwko totalitarnej władzy, która odbierała prawo do wolności osobistej we wszelkich jej przejawach, od wolności religijnej, wolności inicjatywy gospodarczej aż po wolność słowa”.
Prezydent zapewnił także o swojej przychylności w ramach obowiązującego prawa polskiego i europejskiego dla wszystkich szczecińskich przedsięwzięć związanych z portem i przemysłem stoczniowym.
Następnie pod tablicą poświęconą 16 poległym ofiarom Grudnia 1970 r. prezydent Kaczyński i przybyłe delegacje złożyli wieńce i wiązanki kwiatów.
Kontynuacją uroczystości był przemarsz kompani honorowych i pocztów sztandarowych historyczną trasą na pl. Solidarności. Tam modlitwie przewodniczył bp Marian Błażej Kruszyłowicz, a kwiaty i wieńce składano pod pomnikiem „Anioła Wolności”.
O godz. 17.00 w katedrze św. Jakuba Mszę św. w intencji Ojczyzny odprawił bp M. B. Kruszyłowicz. Wieczorem można było dokonać wyboru jednej z dwu imprez. W Teatrze Letnim słuchano pieśni Jacka Kaczmarskiego. W zajezdni tramwajowej Niemierzyn koncert „Miasto, Muzyka, Maszyna” wykonała Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Szczecińskiej. Duże znaczenie miała debata na temat: „Czy Szczecin przegrał Sierpień?”. Zorganizowało ją Stowarzyszenie „Czas-Przestrzeń-Tożsamość”. Uczestników debaty zaproszono do historycznej Sali Stoczni Szczecińskiej, gdzie 27 lat temu podpisano Porozumienia Sierpniowe. Uczestniczyli w niej legendarni przywódcy „Solidarności” z kraju i naszego regionu. Przybyli spoza Szczecina organizatorzy strajków i liderzy krajowego podziemia Bogdan Lis i Zbigniew Bujak. Obecni byli m.in.: Andrzej Milczanowski, Mieczysław Ustasiak, Artur Balazs oraz dyrektor szczecińskiego IPN Kazimierz Wójcicki.
„Sierpnia nie przegraliśmy. Jesteśmy wolnym i suwerennym krajem” - mówił M. Ustasiak, organizator strajku w 1981 r. Natomiast „przegrywamy historię, lekceważąc pielęgnowanie tamtych wydarzeń”.
Debatujący zgadzali się ze stwierdzeniem, że Sierpień’80 czy Grudzień’70 przeciętnemu Polakowi kojarzy się przede wszystkim z Gdańskiem. A przecież, jak stwierdził dyrektor szczecińskiego IPN K. Wójcicki: „Powojenna historia Polski bez Szczecina jest nie do napisania. Powinniśmy skupić się na utrwaleniu pamięci tamtych wydarzeń w Szczecinie”.
Mamy w tej dziedzinie wyraźne zaniedbania. Zwrócił nam na to uwagę gość z Gdańska Bogdan Lis. Do historycznej sali podpisania Porozumień Sierpniowych trudno trafić, jest ona odcięta od miasta, nie istnieje w świadomości jego mieszkańców. Będąc niedawno w Gdańsku zwiedzałem wystawę „Drogi do Wolności”. Ruch na niej był spory, wchodziła grupa za grupą. Często są to turyści zagraniczni z przypływających do Gdańska jednostek, którzy chcą zobaczyć wystawę i stocznię. U nas wszystko jest jeszcze na etapie planowania - mówi się o idei „Muzeum Przełomów”. Oby taka ekspozycja powstała jak najwcześniej i w formie nowoczesnej, przemawiającej do widzów, szczególnie do młodych. Że jest to możliwe, świadczy o tym popularność Muzeum Powstania Warszawskiego. Najwyższy czas i w naszym mieście przejść od planowania do realizacji.