W dniach 27 i 28 maja br. Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu zorganizował międzynarodową sesję naukową poświęconą wkładowi Ojca Świętego Jana Pawła II w odrodzenie się Kościoła katolickiego w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. W sesji wzięli udział najwyżsi hierarchowie krajów, które pod koniec poprzedniego stulecia uwolniły się spod jarzma totalitaryzmu komunistycznego.
Sesja rozpoczęła się od celebracji Eucharystii w katedrze wrocławskiej. Przewodniczył jej kard. Marian Jaworski - metropolita lwowski obrządku łacińskiego. W koncelebrze uczestniczyli: kard. Kazimierz Świątek - metropolita mińsko-mohylewski, bp František Lobkowicz - biskup ostrawsko-opawski oraz kilkunastu kapłanów. Gospodarz spotkania kard. Henryk Gulbinowicz, metropolita wrocławski, witając wszystkich, wyraził podziw i wdzięczność dla Ojca Świętego Jana Pawła II za jego dokonania dla Kościoła w Europie Środkowo-Wschodniej, tak mocno doświadczanego przez nieprzyjaciół Boga i Kościoła. Wyraził radość z przybycia do Wrocławia tak znakomitych gości z kraju i z zagranicy. W homilii inauguracyjnej kard. Marian Jaworski podkreślił potrzebę refleksji i zadumy nad tym wszystkim, co dokonało się na naszym kontynencie i w całym świecie za sprawą Piotra naszych czasów. Są to wielkie magnalia Dei, za które należy dziękować Opatrzności.
Ksiądz rektor PWT, otwierając obrady w auli, zauważył, że Jan Paweł II zapisuje historię współczesnego Kościoła jako niezwykły charyzmatyk, prorok, myśliciel i świadek Ewangelii. Jego 25-letni Pontyfikat pokazuje, jak łączy on w sobie postawę dwóch apostołów, których imiona nosi, i postawę duchową apostoła Piotra, którego jest następcą. Uobecnia charyzmat apostoła Jana. Jest zakochany w Bogu. Jest myślicielem, filozofem, teologiem i mistykiem w jednej osobie. Jak rzadko kto wnika w tajemnicę Boga i człowieka. Rozwija Janową wizję Boga - Miłości Miłosiernej. W Janowym stylu głosi prawdę o godności człowieka, o jego dziecięctwie Bożym. Na wzór Jana jest blisko Maryi: jest pod Krzyżem i w Wieczerniku. Papież naśladuje także Apostoła Narodów. Jak kiedyś Paweł z Tarsu poniósł chrześcijaństwo w basen Morza Śródziemnego, odbywając liczne, pełne przygód, podróże apostolskie, docierając z Ewangelią nie tylko do ludzi prostych, ale i na ateński Areopag, tak dziś Jan Paweł II niesie chrześcijaństwo na wszystkie kontynenty.
Prezentacja głównego tematu sesji miała u wszystkich prelegentów podobną strukturę. Najpierw nawiązywano do czasów, kiedy światem władały dwa totalitaryzmy: faszystowski i sowiecki. Więcej uwagi poświęcono niszczeniu Kościoła przez władze komunistyczne w krajach tzw. bloku radzieckiego.
Kard. Marian Jaworski z Ukrainy, kard. Kazimierz Świątek z Białorusi i kard. Janis Pujats z Łotwy przypomnieli, że reżim sowiecki zlikwidował struktury diecezjalne: kurie, seminaria duchowne, a kościoły zamienił na magazyny i muzea ateizmu, niszcząc przy tym niekiedy perły sztuki sakralnej. Przedstawiciele Kościoła greckokatolickiego: abp Ivan Martyniak z Przemyśla, bp Włodzimierz Juszczak z Wrocławia i bp Julian Gbur ze Stryja przedstawili tragiczną sytuację Kościoła unickiego za czasów Rosji Sowieckiej i Związku Radzieckiego. Kościół ten musiał zejść do podziemia i doświadczył ogromu cierpień. O podobnym spustoszeniu mówili także nasi południowi i zachodni sąsiedzi: kard. Ján Chryzostom Korec ze Słowacji, bp František Lobkowicz z Czech i bp Rudolf Müller z Görlitz. Sytuację Kościoła w naszym kraju nakreślił, w miejsce nieobecnego Księdza Prymasa, abp Damian Zimoń, metropolita katowicki.
W drugim etapie prezentacji wskazywano na znaczenie wyboru kard. Karola Wojtyły na papieża. Wybór ten budził nadzieję w uciskanych Kościołach. Mówiono wtedy nie tylko w Polsce, jak stwierdzili prelegenci, ale i w innych słowiańskich krajach: "To jest nasz człowiek; to jest ktoś, kto zna komunizm; ktoś, kto upomni się o doświadczany Kościół, o godność poniżanego człowieka". Nadzieje spełniły się. Pod wpływem jego działania powoli zaczęło zmieniać się oblicze Europy i świata.
W prezentowanych wykładach wiele uwagi poświęcono roli pielgrzymek Jana Pawła II do krajów Europy Środkowo-Wschodniej (z wyjątkiem Białorusi i Rosji). Jednogłośnie wskazywano na ich szczególny wpływ nie tylko na zmianę atmosfery, ale na wytyczenie nowych perspektyw dla odwiedzanych Kościołów i narodów. Kard. Pujats z Rygi porównał nawet wizytę Papieża na Łotwie w 1993 r. do odzyskania przez ten kraj niepodległości. Owe wizyty Papieża przyniosły we wszystkich krajach błogosławione owoce: powstanie nowych diecezji, powołanie nowych biskupów, budowę nowych świątyń i obiektów sakralnych, powrót religii do szkół, powrót wydziałów teologicznych na uniwersytety, powstawanie szkół katolickich, wznowienie działalności "Caritas", wznowienie duszpasterstwa wojskowego, podjęcie duszpasterstwa w szpitalach, więzieniach itd. Wszystkie relacje o tych wydarzeniach, ułożone chronologicznie, były wypełnione szczegółami i zostały poparte dokładną statystyką. We wszystkich prezentacjach mówiono o faktach, pokazano, w jaki sposób Kościół w postkomunistycznych krajach wrócił do normalnej działalności, jak doszło do odrodzenia kościelnych struktur i życia religijnego pod wpływem działalności pasterskiej Biskupa Rzymu. Wydaje się, że w dużym stopniu został osiągnięty cel wrocławskiej sesji, by ukazać rolę Pontyfikatu Jana Pawła II w odnowieniu oblicza ziemi i Kościoła krajów Europy Środkowo-Wschodniej.
Władze Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu zapowiedziały wydanie materiałów niniejszej sesji w formie pozycji książkowej. Będzie to z pewnością ciekawa dokumentacja, tycząca najnowszej historii Kościoła na naszym kontynencie, a zarazem skromna forma uczczenia 25-lecia Pontyfikatu Papieża Polaka.