Człowiek w refleksji Karola Wojtyły - Jana Pawła II. Wybrane aspekty adekwatnej antropologii, Wydawnictwo KUL, Lublin 2014.
W niniejszym tomie Czytelnik spotka się z wielogłosową próbą odpowiedzi na pytanie: kim dla Karola Wojtyły - Jana Pawła II jest człowiek? Autorzy tej książki są głęboko przekonani, że spuścizna tego Świętego, który odcisnął niezatarte piętno na najnowszej historii świata, pozostaje znacząca dla wszystkich ludzi pytających o sens i odczuwających potrzebę dobra. To samo przekonanie o istotnym znaczeniu Jego myśli i Jego postawy dla współczesnych, znajdziemy w deklaracjach różniących się światopoglądowo środowisk. Dał też temu wyraz Parlament Rzeczypospolitej Polskiej w Akcie oddania hołdu pamięci Ojca Świętego Jana Pawła II, z dnia 6 kwietnia 2005 r. w Warszawie, nazywając Go „największym Autorytetem naszych czasów”, „najważniejszym z Ojców niepodległości Polski” oraz wielkim humanistą „(…) o niezwykłej wyobraźni i głębokiej wiedzy”, a także człowiekiem wielkiej kultury „(…) który pomógł nam odbudować naszą tożsamość narodową”, przyczyniając się do wyzwolenia narodów spod panowania komunizmu i odbudowy jedności Europy.

Jan Paweł II charakteryzował się bogatą i wielowymiarową osobowością. Był prawdziwym naukowcem-myślicielem; poliglotą; poetą i prozaikiem władającym poprawną i piękną polszczyzną; doskonałym duszpasterzem; pielgrzymem - ewangelizatorem znającym bolączki ludzi całego świata; turystą obeznanym świetnie z geografią i ciekawymi miejscami, zarówno w Polsce, jak i na świecie; sportowcem uprawiającym aktywnie różne dziedziny sportu (piłka nożna, narty, kajakarstwo, pływanie itd.); autentycznym biesiadnikiem - uwielbiał spotkania ze znajomymi, a w ich trakcie wspólne gawędy, śpiewanie, opowieści. Tych wymiarów nietuzinkowej osobowości Ojca Świętego jest znacznie więcej, co mogą potwierdzić ci, którzy mieli możliwość spotykania się z Nim w różnych sytuacjach. Właśnie ogromna otwartość na ludzi i aktywność w tak wielu dziedzinach, pomagały Papieżowi nawiązywać kontakt z różnymi grupami i stawać się dla nich Osobą znaczącą. Jan Paweł II już w czasie swojego długiego pontyfikatu był uznawany za autorytet moralny, nie tylko w środowiskach katolickich, ale także przez liczne gremia polityczne, naukowe i społeczne oraz przez wielu przedstawicieli innych wyznań i religii. Zwracał się On bowiem nie tylko do katolików, ale zgodnie z wezwaniami biblijnymi: „Idźcie na cały świat...” i „mówcie w porę i nie w porę”, głosił orędzie Bożej miłości i pokoju oraz zwracał uwagę na jego konsekwencje w życiu społecznym, gospodarczym i politycznym na licznych forach współczesnego świata. Nie oznacza to, że środowiska niekatolickie podzielały w pełni Jego poglądy, ale brano je jednak pod uwagę. Głos Jana Pawła II i Jego argumentacja rozbrzmiewały mocno na współczesnym „rynku idei” pluralistycznego, ponowoczesnego świata.

Papież-Polak oddziaływał poprzez swoje teksty, ale może jeszcze mocniej był obecny w świecie każdego z nas, poprzez swoją osobę. To dlatego tak wielu zwykłym ludziom łatwiej jest powiedzieć jaki był, niż czego nauczał. W Polsce, a także w bardzo wielu innych krajach, które odwiedził podczas swoich pielgrzymek, ludzie chętnie deklarowali, że „kochają Papieża”. Niektórzy myśliciele i publicyści zwracają jednak uwagę, że łatwiej jest „kochać” niż „słuchać”, czy choćby „starać się rozumieć”, że nawet bardzo szczery i ciepły stosunek emocjonalny do osoby Jana Pawła II nie zawsze i niekoniecznie idzie w parze z przyjęciem Jego nauczania, czy choćby pogłębionym zainteresowaniem Jego myślą.

Z tego tez powodu, szczególnie w środowiskach katolickich, tak żywe jest przekonanie, że teraz, gdy zakończyła się już ziemska posługa Papieża-Polaka, poznawanie i popularyzowanie Jego myśli staje się szczególnie aktualnym zobowiązaniem. Pozostaje ona też szczególnym wyzwaniem dla polskich intelektualistów i społeczników, bowiem Jan Paweł II niewątpliwie zasłużył sobie na miejsce w ścisłym gronie tych, którzy pozytywnie i realnie zmieniali oblicze świata i Polski. Z drugiej strony, dostrzegamy także czasami pewne nadużycia autorytetu i myśli papieskiej, np. dochodzi do manipulacji, gdy w wystąpieniach politycznych w sposób wyrywkowy i instrumentalny wykorzystuje się cytaty z pism, czy wypowiedzi Jana Pawła II w celach, które są sprzeczne z Jego nauczaniem.

W proponowanej publikacji przywołujemy Papieża jako oryginalnego, autonomicznego i racjonalnego myśliciela. Jego filozoficzna formacja przebiegała od spotkania z mistyką św. Jana od Krzyża, poprzez tomizm, aż do spotkania z fenomenologią Maxa Schelera. To spowodowało, że bardzo wcześnie naukowa refleksja przyszłego Papieża stała się udaną próbą rozwijania filozofii na podstawie doświadczenia, przy użyciu metody fenomenologicznej i w świetle myśli św. Tomasza z Akwinu. Studium tomizmu zwróciło uwagę młodego Karola Wojtyły na człowieka jako osobę. Można śmiało powiedzieć, że w centrum naukowych dociekań i duszpasterskiej troski Karola Wojtyły-Jana Pawła II znajduje się człowiek jako osoba i wszystko to, co jest z nim związane i powinno służyć jego integralnemu rozwojowi. Koncentracja Papieża na tych właśnie zagadnieniach sprawiła, że stał się twórcą tzw. adekwatnej antropologii, „która stara się rozumieć i tłumaczyć człowieka w tym, co istotowo ludzkie”. Pozostaje ona na gruncie integralnego doświadczenia człowieka, opierając się tym samym różnym redukcjonistycznym ujęciom osoby. Adekwatna antropologia dąży bowiem do realnego i integralnego rozumienia osoby, przez co staje w opozycji do idealistycznych i fragmentarycznych wizji człowieka.

Ukazując w proponowanej publikacji wybrane aspekty papieskiej adekwatnej antropologii, nie zapominamy o wielkim wkładzie Jana Pawła II do współczesnej myśli pedagogicznej, dla której antropologia jest poniekąd punktem wyjścia. Jakkolwiek w Jego nauczaniu nie znajdujemy zadeklarowanej teorii wychowania, czy też jakichś traktatów pedagogicznych, to całość nauczania, jak i Jego duszpasterska posługa jako Biskupa Rzymu, pełne są wychowawczych treści i elementów, aktualnych i znaczących dla współczesnych społeczeństw.