Sama niczego nie stworzyła, po prostu dała się prowadzić Duchowi Świętemu, a owoce przewodnictwa przerosły jej najśmielsze oczekiwania – i duchowe, i organizacyjne, i społeczne.
Mowa, oczywiście, o Chiarze Lubich (1920 – 2008), założycielce Ruchu Focolari, którego sercem są wspólnoty życia konsekrowanego. 22 lutego br. minęło 100 lat od jej urodzin w Trydencie we Włoszech, a 10 listopada 2019 r. zakończyła się faza diecezjalna jej procesu beatyfikacyjnego.
Łagodna i silna
„Łagodna” – to określenie, które często pojawia się w wypowiedziach osób, które znały Chiarę. „Łagodna”, czyli nienadużywająca władzy, a pociągająca przykładem, delikatna; jednocześnie stanowcza, uzbrojona tylko w miłość. „Łagodna” znaczy jeszcze: bez z góry powziętych planów. Biografowie wspominają wiele niezaplanowanych inicjatyw założycielki Ruchu Focolari, jak np. zapoczątkowanie dialogu między Kościołami chrześcijańskimi, pomoc mieszkańcom Afryki czy Brazylii. Ale Chiara była też niezwykle silną kobietą. Siłą zakorzenioną w Ukrzyżowanym. Silną w wierności i niemal macierzyńskim traktowaniu wszystkich ludzi.
Narzędzie Boga
Nie wymyśliła niczego nowego, ale otrzymawszy charyzmat jedności, dała początek nowemu ruchowi w Kościele. Była narzędziem w rękach Boga. Duży wpływ na jej życie miały II wojna światowa i doświadczenie zła, które jednak przekuła w dobro. To właśnie podczas wojny pomagała najuboższym mieszkańcom miasta, dając świadectwo, że możliwy jest świat solidarności i jedności, całkowicie inny od rzeczywistości wojny. Jak napisała w jednym z listów: „Kto zaczyna nim radykalnie żyć, zauważa przemianę jakościową w swoim życiu wewnętrznym: zostaje ono wzbogacone w nowe siły, w zapał, odwagę”. «Po tym wszyscy poznają, żeście uczniami moimi, jeśli będziecie się wzajemnie miłowali» (J 13, 35). Wypełnianie tego przykazania powoduje prawdziwe nawrócenie. Wpływa również na świat, który nas otacza: daje świadectwo o Chrystusie. Miłość między chrześcijanami jest odblaskiem życia Boga-Miłości w relacjach między ludźmi”.
– W pomaganiu innym nie była nigdy sama. Potrafiła przekonać do siebie wielu ludzi. I właśnie wśród wojennych zniszczeń, w czasach przemocy i nienawiści, wybrała wraz z przyjaciółmi Boga, który jest miłością. W słowach Jezusa, kolejno wcielanych w codzienne życie, a zwłaszcza w przykazaniu miłości wzajemnej odkryła zasadę, której spełnianie przemienia życie osobiste i życie wspólnoty. I to właśnie jedność odczytywana jest przez Ruch Focolari jako cel, ku któremu podąża ludzkość w poszukiwaniu swojej tożsamości. W tym świetle Chiara Lubich odczytywała kolejne wydarzenia i wzywała wszystkich, by świadomie włączyli się w budowanie zjednoczonego świata – wyjaśnia Ewa Bąk, współodpowiedzialna za Ruch Focolari w Polsce.
W ten sposób w 1943 r. powstał w Kościele katolickim Ruch Focolari. Nazwa ta oznacza „ognisko domowe”. Fokolarini (mężczyźni) i fokolariny (kobiety) są ludźmi świeckimi, ale całkowicie poświęconymi Bogu. Żyją we wspólnotach – osobno męskich, osobno żeńskich. Składają śluby czystości, ubóstwa i posłuszeństwa. Te wspólnoty życia konsekrowanego są sercem całego Ruchu Focolari. Ruch działa w 200 krajach i liczy 140 tys. członków, a uczestniczy w nim ponad 4 mln osób różnych kultur, wieku, języków, religii i zapatrywań.
Od akcji się zaczęło
Pierwsza intuicja dotycząca własnej drogi duchowego rozwoju przyszła do Chiary, gdy była członkinią Akcji Katolickiej. Uczestniczyła w kursie dla młodzieży i odwiedziła sanktuarium maryjne w Loreto. Tam po raz pierwszy poczuła swoje powołanie do stworzenia wspólnoty na wzór rodziny z Nazaretu. Będzie to „focolare”: mała wspólnota świeckich, kobiet i mężczyzn, żyjących w dziewictwie oraz w małżeństwie, wszystkich poświęconych Bogu zgodnie ze swoim stanem, powołanych do duchowego rodzenia obecności Jezusa, obiecanej przez Niego, gdy „dwaj albo trzej są zjednoczeni w Jego imię”.
Słowo Życia
To dziedzictwo Chiary. Co miesiąc wybierane jest jedno zdanie z Pisma Świętego, tzw. Słowo Życia, opatrzone komentarzem Chiary Lubich. Jest ono wskazówką na codzienne życie dla wszystkich żyjących duchowością jedności. Tłumaczone na 90 języków, drukowane w liczbie 3, 4 mln egzemplarzy i transmitowane przez radio oraz telewizję dociera do 26 mln osób.
Dialog – droga do jedności
– Życie duchowe przekłada się bezpośrednio na zaangażowanie w świecie. Pragnieniem Chiary była jedność, a do jedności można dojść tylko przez dialog. Dlatego członkowie ruchu prowadzą dialog na wielu płaszczyznach – tłumaczy Ewa Bąk. Pierwszy toczy się wewnątrz Kościoła katolickiego, np. z innymi ruchami. To z inspiracji Chiary zorganizowano dwa wspaniałe spotkania „Razem dla Europy” w Stuttgarcie w 2004 i 2007 r. Za każdym razem zgromadziły one ponad 10 tys. osób ze 170 ruchów. Na polu ekumenicznym Focolari prowadzi od dziesięcioleci dialog z chrześcijanami innych wyznań. Chiara Lubich pośredniczyła w dialogu między Pawłem VI i patriarchą ekumenicznym Konstantynopola Atenagorasem I. Wielokrotnie odwiedzała tego patriarchę. Jej pierwsza wizyta w czerwcu 1967 r. służyła przygotowaniu historycznej, jak się później okazało, pielgrzymki Pawła VI do Turcji. Chiara pośredniczyła również w rozwijaniu dialogu z następnymi patriarchami: Demetriosem I i, obecnie sprawującym urząd, Bartłomiejem I. Owocem dialogu z luteranami jest miasteczko ekumeniczne Ottmaring k. Augsburga w Niemczech, w którym – przy odrębności liturgii i bez interkomunii – katolicy i ewangelicy żyją razem na podstawie tak samo rozumianego Słowa Bożego. Ruch rozwija również dialog z przedstawicielami innych religii – żydami, muzułmanami, buddystami i hinduistami. Buduje go na podstawie Złotej Reguły, zapisanej z różnym brzmieniem w każdej religii: „Wszystko więc, co byście chcieli, żeby wam ludzie czynili, i wy im czyńcie” (Mt 7, 12). Na tej samej podstawie toczy się też dialog z ludźmi dobrej woli, lecz niemającymi wiary w Boga. Ruch prowadzi ponadto dialog ze światem kultury, a na polu ekonomii narodził się projekt „Ekonomii komunii”, w który zaangażowało się już 750 firm i przedsiębiorstw na całym świecie. Część zysków przekazują one do światowej komunii dóbr. Środki te przeznaczane są dla ubogich i na rzecz formacji ludzi do kultury dawania.
Nagrody i wyróżnienia
Zaangażowanie Chiary Lubich na rzecz jedności, ekumenizmu i dialogu zostało docenione przez wiele instytucji. Uhonorowano ją m.in. Nagrodą Praw Człowieka – przyznaną przez Radę Europy, Pokojową Nagrodą UNESCO czy Nagrodą Templetona. Z okazji jej 80. urodzin władze Rzymu przyznały Chiarze Lubich honorowe obywatelstwo Wiecznego Miasta. Nadano jej także kilkanaście doktoratów honoris causa, m.in. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W 2001 r. władze jej rodzinnego Trydentu zgłosiły jej kandydaturę do Pokojowej Nagrody Nobla. Napisała ponad 30 książek, które przetłumaczono na ponad 20 języków.
