Reklama

Niedziela Kielecka

Działoszyce z wątkiem pasyjnym

Kościół w Działoszycach, poza tym że jest kościołem bliskim sercu działoszynian – jako ich świątynia parafialna, może zainteresować gości czy turystów niezwiązanych z ziemią działoszycką. W okresie Wielkiego Postu przybliżamy wątki związane z męką Pana Jezusa

Niedziela kielecka 12/2019, str. IV

[ TEMATY ]

parafia

Wielki Post

TD

Kaplica Męki Pańskiej. Rzadko spotykana w polskich realiach figura Jezusa przy słupie

Kaplica Męki Pańskiej. Rzadko spotykana w polskich realiach figura Jezusa przy słupie

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Budowę kościoła w Działoszycach rozpoczęto w 1220 r. z fundacji biskupa krakowskiego Iwona Odrowąża – był to kościół murowany, o typowym gotyckim układzie, który w oryginalnej formie utrzymał się do 1413 r. Istnienie parafii jest odnotowane w wykazach świętopietrza z 1326 r.

Credo Apostolorum i kaplice

Obecny kościół zbudowano w XV wieku w stylu gotyckim, przebudowano go w latach 1618 (wówczas m.in. na północnej ścianie kościoła umieszczono zegar słoneczny) oraz w 1637 i w 1663 r., powiększano go w 1864 i 1897 roku. Kościół jest murowany. W wyposażeniu wnętrza dominuje styl barokowy.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Podczas rozbudowy kościoła w XVII wieku powstały dwie kaplice: pierwsza od strony płn. w 1637 r., konsekrowana przez bp. Szembeka pw. św. Anny, a druga od strony płd. w 1663 r. pw. Najświętszej Maryi Panny Różańcowej, z fundacji Alberta Gogoła. Tam znalazły swoje miejsce maryjne wizerunki.

Działoszycki kościół posiada wiele ciekawych elementów w architekturze wnętrza. Najstarsze jest prezbiterium, którego ścianę północną zdobią stosunkowo rzadkie w polskich świątyniach malowidła przedstawiające Credo Apostolorum, pochodzące prawdopodobnie z przełomu XIV i XV wieku. Te cenne wyobrażenia zostały odkryte podczas renowacji prezbiterium w poł. lat 80. XX wieku. Składają się z dwunastu kwater przedstawiających kolejno: Boga w Trójcy Jedynego; Stworzenie świata; Narodziny Pana Jezusa; Złożenie Jezusa do grobu; Zstąpienie Chrystusa do otchłani; Wniebowstąpienie Jezusa; Sąd Ostateczny; Zesłanie Ducha Świętego; Kościół powszechny i świętych obcowanie; Grzechów odpuszczenie; Ciała zmartwychwstanie; Żywot wieczny.

Z kolei kaplica Matki Bożej Różańcowej, ufundowana w 1663 r. przez Alberta Gogoła ma – co dość nietypowe – dwa ołtarze. W głównym znajduje się obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, z metalową sukienką (na zasuwie – św. Teresa od Dzieciątka Jezus). W ołtarzu tym bp Kuliński podczas konsekracji (27 V 1891 r.) umieścił relikwie św. Klemensa i św. Iluminaty. W bocznym ołtarzu z kolei znajduje się obraz NMP zwanej Działoszycką, dawniej bardzo czczony. Kaplica maryjna ma niespotykaną, dwupoziomową budowę. Pod kaplicą górną jest dolna. Stosowano wobec niej różne nazwy: kaplica Grobu Jezusa lub Matki Boskiej Bolesnej lub, jak ostatnio – Męki Pańskiej.

Reklama

Kaplica Męki Pańskiej

Ma kształt rotundy, schodzi się do niej po stopniach. Znajdują się w niej cztery figury naturalnej wielkości przedstawiające: Pana Jezusa stojącego przy słupie (takie wyobrażenie samotnego Chrystusa, stojącego przy kolumnie lub prostym słupie, pojawiało się w sztuce od XV wieku. Nie jest jednak często spotykane w naszych polskich realiach), Jezusa niosącego krzyż, Jezusa leżącego w grobie oraz Matkę Bożą. W kaplicy jest także ołtarz z obrazem Jezusa zdjętego z krzyża na kolanach Matki Bolesnej. Okratowane okna przepuszczają niewiele światła, nastrój jest iście pasyjny. Dawniej w Wielki Piątek w tej kaplicy bywała zazwyczaj przygotowywana ciemnica, czasami – Grób Chrystusa z asystą strażaków, a w Wielkanoc – stąd wyruszała procesja.

– W planie mamy generalny remont kaplicy, ale na razie na pewno trzeba ją odświeżyć. I na pewno w tym roku właśnie tutaj będzie ciemnica, jest to także idealne miejsce na przygotowanie Grobu Jezusa. Problematyczne, szczególnie dla starszych, może być zejście z kościoła do niżej położonej kaplicy, musimy to jakoś rozwiązać – deklaruje ks. dr Andrzej Jankoski, proboszcz w Działoszycach od 2017 r.

Pod kaplicą znajduje się krypta, dawniej chowano w niej proboszczów Działoszyc.

– Wspomnienia związane z Wielkim Postem towarzyszą mi w związku z tą kaplicą od dziecka – mówi Kinga Statowska, emerytowana nauczycielka z ponad 30-letnim stażem; pochodzi z rodziny blisko związanej z działoszyckim kościołem, z wykształceniem ekonomicznym łączy pasję historyka i zaangażowanej regionalistki, która zna każdy wątek związany z kościołem, każdy dom w Działoszycach, każdą lokalną ciekawostkę. To tata zwrócił jej uwagę, że do kościoła od strony plebanii, na osi dawnej drogi z Działoszyc do Pińczowa prowadzą 33 stopnie – na pamiątkę wieku Jezusa. To jej dziadek wykonał promienie przy krucyfiksie na tęczy w kościele. – Dach kościoła był w XVIII wieku obniżany, krzyż musiał być wkomponowany w nowy poziom, przy krzyżu była kiedyś Matka Boleściwa i św. Jan – opowiada. Inny motyw pasyjny to oryginalna Droga Krzyżowa z wiedeńskim rodowodem, wzorowana na stacjach z kościoła św. Jana Nepomucena w Wiedniu, z połowy XIX wieku, wykonana wg projektu Josepha Führicha. W Działoszycach zainstalowano ją, gdy proboszczem był ks. Jozefat Borlicki, prof. kieleckiego Seminarium. Piękny materiał bazowy dla kolejnych stacji wykonano w kaflarni Borlickich w Działoszycach. Tego typu kafle były wykorzystywane do wystroju rezydencji szlacheckich czy magnackich, znajdują się m.in. w Oblęgorku czy w Pałacu Deskurów.

Reklama

Warto jeszcze wspomnieć o figurach Jezusa Frasobliwego, które jakby otwierają i zamykają granice Działoszyc. Jedna z nich, barokowa z XVIII w., została ustawiona od strony Niewiatrowic, na tzw. Wzgórzu Źródlanym, przy źródełku z bardzo dobrą wodą, wykorzystywaną od wieków przez polskich i żydowskich mieszkańców, służącą ponoć doskonale do kąpieli niemowląt. Po wojnie na „wodzie spod Pana Jezusa” bazowała wytwórnia lemoniady i wód gazowych. Figurą przez całe lata opiekował się śp. Stanisław Szwaczua, dozorca kościoła, doklejając i reperując zniszczone elementy.

Z kolei od strony Dziekanowic granice miasta zamyka rzeźba ludowa Chrystusa Frasobliwego z przełomu XVIII/IX wieku, kamienna, na czworobocznym, gzymsowanym słupie.

Parafia w Wielkim Poście

Rekolekcje rozpoczynają się przed IV niedzielą Wielkiego Postu, będzie je głosił ks. Michał Czelny z KUL. Drogi Krzyżowe dla dzieci są w środy, dla dorosłych w piątki. Sporo ludzi, jak informuje Ksiądz Proboszcz, korzysta z nabożeństwa Gorzkich Żali. Dekanalna Droga Krzyżowa z Działoszyc do Dzierążni, została w tym roku zaplanowana na trzecią niedzielę Wielkiego Postu.

Reklama

W wielkopostne wydarzenia w sposób oryginalny zostały włączone ruiny dawnej synagogi, będącej świadectwem bogatej społeczności żydowskiej Działoszyc (o której krążyły legendy, i która jest potwierdzona w źródłach). Po zamożnej gminie żydowskiej, której byt skończył się w czasach Holokaustu, pozostała neoklasycystyczna synagoga, z połowy XIX wieku, o oryginalnej architekturze. Niestety, w stanie ruiny (zabezpieczonej). – Spotykamy się przy synagodze w Niedzielę Palmową, tutaj jest początek liturgii i święcenie palm. Także pochód Trzech Króli zaczynaliśmy od synagogi. Wyjaśniam, jak ważna była synagoga w życiu Jezusa – tłumaczy ks. Andrzej Jankoski.

Matka Boża wkrótce wróci

Nad kaplicą Męki Pańskiej usytuowana jest kaplica MB Różańcowej, teraz nieco smutna i pusta, gdyż obraz i ołtarz Różańcowy znajdują się w renowacji. Realizowany jest drugi etap prac, w pracowniach Krakowa i Krzeszowic, z projektowanym zakończeniem na 31 października 2019 r.

Kościół pw. Trójcy Świętej w Działoszycach posiada dwa wizerunki maryjne, które niegdyś otoczone były kultem: to Matka Boża Różańcowa z Dzieciątkiem oraz obraz Najświętszej Maryi Panny Działoszyckiej.

W marcu w działoszyckim kościele kontynuowane są także prace remontowe przy organach oraz przeprowadzana jest inwentaryzacja cmentarza, na którym wśród zabytkowych nagrobków jest m.in. grób księży z połowy XIX wieku.

Dla młodszych i starszych

– Raz w tygodniu jeździmy do poszczególnych miejscowości parafii, spotykamy się z ludźmi w świetlicach, remizach – i zakładamy koła różańcowe, bo jest taka potrzeba – opowiada ksiądz proboszcz. Takie spotkanie odbyło się 3 marca w Chmielowie i Niewiatrowicach, gdzie koła powstały, następnie w Pierocicach. W 2018 r. zainaugurował działalność Młodzieżowy Krąg Biblijny, z inicjatywy samej młodzieży, której kilkunastoosobowa grupa uczestniczy w formacji. Jest spora grupa ministrantów, już w tym roku powiększona o dziesięciu. W tych pracach proboszcza wspiera wikariusz ks. Grzegorz Szlenk. Duszpasterze cenią sobie także współpracę ze Stowarzyszeniem „Nasze miasteczko”, którego celem jest krzewienie kultury miasta, animowanie różnych wydarzeń, troska o dziedzictwo. Działoszycka parafia liczy ok. 2100 osób, w większości ludzi starszych.

2019-03-20 09:26

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Parafia z dynamizmem

Niedziela Ogólnopolska 36/2020, str. 3

[ TEMATY ]

parafia

Ks. Jarosław Grabowski

Piotr Dłubak

Ks. Jarosław Grabowski

Ks. Jarosław Grabowski

Chyba dla wszystkich dziś jest jasne, że Kościół musi wytyczać nowe drogi do głoszenia Ewangelii, bo inaczej istnieje niebezpieczeństwo, że przekształci się w muzealny obiekt.

Spotkałem po latach kolegę z podstawówki. Gdy skończyliśmy wspominać dawne, dobre czasy, przerzuciliśmy się na bieżące tematy: praca, polityka... i Kościół. Kolega przyznał, że irytują go (delikatnie mówiąc) coraz mocniejsze ataki na Kościół i księży.

CZYTAJ DALEJ

Wielkopostna droga bezdomnych z okolic Watykanu

2024-03-27 17:23

[ TEMATY ]

Droga Krzyżowa

Adobe.Stock

Z misją zaniesienia nie tylko wsparcia materialnego, ale i Słowa Bożego wyszły do bezdomnych mieszkających w okolicach Placu św. Piotra siostry klaretynki. Z przesłaniem zapowiadającym radość Wielkanocy wyruszyły w miejsca, gdzie ludzie wielu narodowości żyją często na kartonach, pozbawieni jakiejkolwiek nadziei. Na progu Wielkiego Tygodnia misjonarki zorganizowały dla ubogich, bezdomnych i samotnych nabożeństwo pokutne, z możliwością przystąpienia do spowiedzi.

Nabożeństwo pokutne odbyło się pod Kolumnadą Berniniego, która dla wielu od lat stanowi jedyny dach nad głową.

CZYTAJ DALEJ

Historia według Kossaka

2024-03-28 10:54

[ TEMATY ]

Materiał sponsorowany

Armando Alvarado

Mało która postać historyczna odcisnęła tak mocno swój ślad w dziejach świata, i tak bardzo wpływa na wyobraźnię współczesnych ludzi, jak Napoleon. Pisano o nim książki, wiersze, kręcono filmy, ale bodaj żadne z tych dzieł nie jest tak wymowne jak obraz Wojciecha Kossaka poświęcone temu geniuszowi wojny.

Mowa, oczywiście, o powstałym w 1900 r. dziele „Bitwa pod piramidami”. Obraz mimo upływu lat nadal wywiera ogromne wrażenie na widzach, pobudzając nie tylko ich „estetyczne synapsy”, ale i zmuszając do głębszej refleksji nad dziejami okresu, który został przedstawiony na płótnie i tego, jak wpłynął Napoleon na ukształtowanie się świata. Malowidło Kossaka intryguje nie tylko widzów, ale i ekspertów, od dawna jest obiektem wnikliwych analiz wielu badaczy. Bank Pekao S.A. zaprasza do obejrzenia krótkiego filmu pt. „Okiem liryka”, który przybliża fascynującą historię tego monumentalnego płótna.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję