Reklama

Odkrywamy Jasną Górę (9)

Wotum Kordeckiego

Niedziela Ogólnopolska 25/2002

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Jest rok 1672. Siedem lat po "potopie" szwedzkim. Na polecenie o. Augustyna Kordeckiego, trzykrotnego prowincjała Paulinów i trzykrotnego przeora Klasztoru Jasnogórskiego, złotnik Wacław Grottke wykonał w Warszawie wspaniałą monstrancję. Ufundowana została jako dziękczynne wotum za zwycięstwo nad Szwedami w 1655 r. Ta barokowa monstrancja jest wyjątkowo cennym dziełem złotniczym. Do jej dekoracji, oprócz barwnych emalii, użyto 22 funty złota, 2366 brylantów, 2208 rubinów, 81 szmaragdów, 30 szafirów i 214 pereł. Monstrancja mierzy 103 cm wysokości, szerokość glorii w najszerszym miejscu wysokości 44,5 cm, długość stopy 35,7 cm, szerokość stopy 25,7 cm. Jest bardzo ciężka - łącznie z drogimi kamieniami waży ponad 13 kg. Na jej stopie znajdują się cztery plakietki ze scenami: Żydowska Pascha, Eliasz na pustyni, Ofiara Abrahama i Ostatnia Wieczerza. Na trzon składa się kilka pierścieni dekorowanych kamieniami szlachetnymi, przechodzących w gruszkowaty nodus. Glorię tworzą promienie, w które wpleciono gałązki winnej latorośli z gronami. W dolnej części glorii umieszczone zostały figurki Aarona i Dawida ze snopami pszenicy w ręku. Zwieńczeniem monstrancji jest królewska korona ze sferą i krzyżem, w którą zatknięty jest krucyfiks z postacią ukrzyżowanego Chrystusa. Poniżej korony, po obydwu jej stronach, znajduje się monogram "IHS", podtrzymywany przez dwie postacie aniołów. Od strony naukowej jasnogórska monstrancja bardzo dokładnie została omówiona przez historyków sztuki: Jana Samka i ks. Stanisława Kobielusa.
Czym jest ta monstrancja? Na odwrocie stopy znajduje się plakietka z łacińską inskrypcją wotywną: VERBO DEI INCARNATO/ Eius[que] Castissimae Parenti MARIAE / Solium hoc Christi Specie Panis velati/ Ex Clenodys Fidelim Diuae Claro Montanae Oblatis/ A/ Conuentu Clari Montis Czenstochouiensis Ord[inis] S[ancti] Pauli P[rimi] E[remitae]/ Ordinatum et Dicatum A[nno] Salutis 1672/ Administrante Prouinciam A{dmodum] R[everendo] P[at]re AUGUSTINO KORDECKI /R[everendo] P[at]re Stanislao Ligeza Priore et R[everendo] P[at]re Romualdo Dymalski Sacrista/ Fecit Wenceslaus Grottkau S[erenissimae] R[egis] M[aiesta] tis Aulicus/ Ciuis Varsauiensis/ F[ecit] P[etrus] L[asota]. "Słowu Bożemu Wcielonemu i Jego Najczystszej Rodzicielce Maryi. Tron ten sporządzony i poświęcony został Chrystusowi ukrytemu pod postacią chleba roku zbawienia 1672 z klejnotów złożonych od wiernych Dziewicy Jasnogórskiej przez konwent Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika z Jasnej Góry Częstochowskiej. Za rządów prowincją Przewielebnego Ojca Augustyna Kordeckiego, przeoratu Przewielebnego Ojca Stanisława Ligęzy, zakrystiana Przewielebnego Ojca Romualda Dymalskiego sporządził Wacław Grottke, obywatel warszawski, Najdostojniejszego Majestatu Króla sługa. Wykonał Piotr Lasota".
Bardzo bogaty program ideowy dekoracji został podsunięty najprawdopodobniej przez któregoś z paulinów, być może przez samego o. Augustyna Kordeckiego. Padło już pytanie: Czym jest ta monstrancja? Jak podaje ks. Kobielus, ważnym słowem w podanej wyżej inskrypcji jest słowo solium. Oznacza ono tron królewski. Tę ideę królewskiego tronu w monstrancji podkreśla złoto, z którego została wykonana i którego sam blask jest już swoistą teofanią. Najświętszy Sakrament umieszczony w złocistej glorii to Oblicze Boga. Nie przypadkiem sięgnięto więc do formy promienistego słońca. Promienie słoneczne były uważane za znak epifanii, za symbol świetlistej emanacji. I tak, w tym świetlistym reservaculum złożony był Chrystus Eucharystyczny, a utożsamiany był z Chrystusem ze sceny Przemienienia, którego "Oblicze ... zajaśniało jak słońce" (Mt 17, 2), i Chrystusem z Apokalipsy, którego "twarz była jak słońce świecące w swej mocy" (Ap 1, 16). Wspaniały blask ogromnej ilości drogocennych kamieni, a w symbolice związanych ze światłem, ma nie tylko zdobić, ale swymi błyskami potęgować blask Oblicza Boga. Kamienie szlachetne oprócz tego, że zdobią monstrancję, mają dodatkowo znaczenie apotropaiczne - ochronne, wzmacniają siłę oddziaływania sacrum. Trzon monstrancji jest jak symboliczny pień winnego krzewu, którego gałązki z owocami pną się po ramionach glorii w stronę drzewa krzyża zatkniętego na jej szczycie, na którym Chrystus wyciąga swe ramiona jak pędy winnej latorośli. Korona wieńcząca monstrancję dopełnia królewskiego charakteru Tronu Chwały.
Bardzo bogata w treść jest Eucharystyczna symbolika monstrancji. Starotestamentalne zapowiedzi Eucharystii wyrażone w scenach narracyjnych umieszczonych na stopie, jak i postaciach Aarona i Dawida, będą odkrywane w następnym odcinku.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2002-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Całun Turyński – badania naukowe potwierdzają, że nie został wyprodukowany

2024-03-28 22:00

[ TEMATY ]

całun turyński

Adobe.Stock

Całun Turyński

Całun Turyński

W Turynie we Włoszech zachowało się prześcieradło, w które według tradycji owinięto ciało zmarłego Jezusa - Święty Całun. W ostatnich latach tkanina ta została poddana licznym, nowym badaniom naukowym. Rozmawialiśmy o tym z prof. Emanuelą Marinelli, autorką wielu książek na temat Całunu - niedawno we Włoszech ukazała się publikacja „Via Sindonis” (Wydawnictwo Ares), napisana wspólnie z teologiem ks. Domenico Repice.

- Czy może pani profesor wyjaśnić tytuł swojej nowej książki „Via Sindonis”?

CZYTAJ DALEJ

Triduum Paschalne - trzy najważniejsze dni w roku

Niedziela legnicka 16/2006

Karol Porwich/Niedziela

Monika Łukaszów: - Wielkanoc to największe święto w Kościele, wszyscy o tym wiemy, a jednak wielu większą wagę przywiązuje do świąt Narodzenia Pańskiego. Z czego to wynika?

CZYTAJ DALEJ

Papież w rozważaniach Drogi Krzyżowej: Jezu, spraw, bym Cię pokochał w dzieciach nienarodzonych

2024-03-29 13:37

[ TEMATY ]

Droga Krzyżowa

papież Franciszek

Włodzimierz Rędzioch

„Ojcze, miej miłosierdzie dla nas i świata całego”, „Jezu - zachowaj Kościół i świat w pokoju” - to słowa modlitwy papieża Franciszka z jego rozważań, które będą towarzyszyć Drodze Krzyżowej w rzymskim Koloseum w Wielki Piątek wieczorem. „Żyjemy w bezlitosnych czasach i potrzebujemy współczucia" - podkreślił.

Po raz pierwszy obecny papież jest autorem rozważań, które zostaną odczytane przy 14 stacjach podczas nabożeństwa w Koloseum, rozpoczynającego się o godz. 21.15.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję