Reklama

350-lecie potopu

Święta Twierdza Narodu Polskiego

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Moja droga ku Jasnej Górze

Jasna Góra! Te dwa słowa dotarły do mojej świadomości i utrwaliły się w niej na stałe już bardzo dawno. Byłem tu po raz pierwszy jako mały chłopiec (1941 lub 1942 r.), uczestnicząc w rodzinnej pielgrzymce z pobliskiego Olsztyna, gdzie w czasie wojny ukrywali się Rodzice. Pamiętam z tamtego pobytu odczucie niezwykłości tego Świętego Miejsca, ale najbardziej zapadły mi w pamięci opowiadania mojego Ojca o napadzie Szwedów na klasztor, które wzbogacał pokazywaniem zachowanych pocisków armatnich, które cudownie nie wybuchły podczas sławnego oblężenia. Opowiadał o wspaniałej obronie Jasnej Góry i niezwykłym Ojcu Augustynie Kordeckim, który miał się stać dla mnie jedną ze szczególnie bliskich postaci historycznych. Pamiętam też, jak zwróciłem się później do Ojca z naiwnym, chłopięcym pytaniem: „Tato, a czy Jasna Góra nie mogła się tak obronić przed Niemcami?”.
Potem pogłębiałem swą wiedzę o „potopie” szwedzkim i cudownej obronie Jasnej Góry. Już pod koniec okupacji dostałem od Ojca w prezencie słynną powieść Józefa Ignacego Kraszewskiego pt. Kordecki. Przeczytałem ją jednym tchem, a o wrażeniu, jakie na mnie wywarła, może świadczyć fakt, że jako dziesięcioletni chłopak postanowiłem ją przerobić na sztukę dramatyczną (zawsze chciałem zostać aktorem), nie wiedząc oczywiście o istniejącym już dorobku w tym zakresie. Potem (po wojnie) przyszła fascynacja Trylogią, a konkretnie Potopem Henryka Sienkiewicza. Ale wiele lat i studiów musiało upłynąć, zanim zacząłem rozumieć niezwykłość obrony jasnogórskiej, a szerzej - niezwykłość samego fenomenu Jasnej Góry; rozumieć to, co można wytłumaczyć w kategoriach ludzkich, i starać się pojąć to, co w tym niezwykłym miejscu dzieje się za sprawą Pana Boga i Matki Bożej.

Jasna Góra przed najazdem Szwedów

Klasztor Jasnogórski związany jest z dziejami Zakonu Paulinów. Został on sprowadzony do Polski przez księcia Władysława Opolczyka. Do Częstochowy Paulini przybyli w 1382 r., otrzymując w darze stojący na wzgórzu kościółek pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny Dziewicy Wspomożycielki. Tu złożyli bezcenny dar - od wieków otaczany wielką czcią Cudowny Wizerunek Matki Bożej, przywieziony przez Opolczyka z Bełza. Początki istnienia Sanktuarium Jasnogórskiego zdają się potwierdzać jego fenomen i wyjątkowość. W ciągu kilkudziesięciu lat Jasna Góra, nie mając jeszcze ugruntowanej rangi ogólnokrajowej, stała się ośrodkiem międzynarodowym przyciągającym rzesze pątników, głównie z Europy Środkowej i Wschodniej. W liście pisanym w 1429 r. do papieża Marcina V król Władysław II Jagiełło prosił o udzielenie pątnikom odpustów, jako że „[...] w kościele Bogarodzicy na Jasnej Górze blisko Częstochowy, mocą Bożą, dzieją się często tajemnice wielu cudów”. Pisał on: „Miejsce to utrzymuje się jedynie z jałmużny pielgrzymów oraz doznaje wsparcia z napływu ludzi, których mnóstwo zbiega się do tego kościoła w nadziei zbawienia i uzyskania odpustów”.
Z kolei Jan Długosz zanotował po 1430 r.: „Z całej bowiem Polski i krajów sąsiednich, mianowicie: Śląska, Moraw, Prus i Węgier, na uroczystości Maryi Świętej - której rzadki i nabożny obraz na drzewie wykonany w tym miejscu się znajduje - zbiegał się lud pobożny dla zdumiewających cudów, jakie za przyczyną naszej Pani i Orędowniczki tu się dokonywały”.
Pielgrzymowały wszystkie stany - zarówno królowie, jak i prosty lud. W XIV-XV wieku zaczęły pojawiać się pierwsze nadania Czarnej Madonnie tytułu Królowej czy Patronki Narodu. Tytuł ten sławił jako pierwszy Grzegorz z Sambora, określając Ją (1568) Królową Polski i Polaków.
Liczba pielgrzymów stale wzrastała. Każdy pątnik miał możliwość zaopatrzenia się w kopię wizerunku Matki Bożej. Tą drogą Jej kult pojawił się we wszystkich zakątkach Rzeczypospolitej. Na główne uroczystości przybywało po kilkadziesiąt tysięcy wiernych zarówno z terenów Rzeczypospolitej, jak i z innych państw i regionów. Wizytujący klasztor biskup krakowski - kard. Jerzy Radziwiłł pisał 26 sierpnia 1593 r. w końcowym dokumencie, że na Jasnej Górze obserwuje się „nieustanny, nad wyraz liczny napływ ludu chrześcijańskiego ze wszystkich krain naszej Północy, spowodowany bardzo częstymi i rozmaitymi łaskami i cudami”. W 1629 r. Komunię św. przyjęło na Jasnej Górze ponad 200 tys. osób. W XVII wieku zaczęła się wytwarzać tradycja stałych pielgrzymek pieszych do Częstochowy.
W momencie pojawienia się Szwedów Jasna Góra stanowiła już najważniejszy ośrodek kultu religijnego w Rzeczypospolitej i była jednym z najważniejszych sanktuariów Europy. W naszym kręgu kulturowym podnoszenie zbrojnej ręki na sacrum uważano za świętokradztwo, karane na ogół śmiercią. Nie rozumieli tego butni Szwedzi, dla których jedynym celem wejścia na Jasną Górę - Sanktuarium Narodu była grabież zgromadzonych tu świętych wotów.

Jasna Góra po cudownej obronie

O samej obronie Jasnej Góry napisano już wiele, nie będziemy więc rozwijać tego tematu. Należy jednak pamiętać, że w ówczesnej Rzeczypospolitej atak na Sanktuarium wstrząsnął Polakami. Tu i ówdzie podejmowano działania zmierzające do organizowania marszów uzbrojonych „kompanii” z odsieczą ukochanej Matce Bożej Częstochowskiej. Zagrożona była przecież największa świętość Narodu Polskiego. Matka Boża poprzez Jasną Górę uratowała Polaków, ich dusze i sumienia przed uległością wrogowi. Zwycięstwo nad Szwedami zmieniło radykalnie obraz polskiej religijności na dalsze stulecia. Według Aleksandra Łazińskiego OSPPE, „od tego czasu Maryja na Jasnej Górze otrzymała nazwę Zwycięskiej, a Jasna Góra wraz z Zakonem Paulinów weszła w ścisły związek z Ojczyzną”. Bezpośredni związek ze zwycięską obroną Jasnej Góry miały słynne śluby króla Jana II Kazimierza, złożone w katedrze lwowskiej 1 kwietnia 1656 r. W swym ślubowaniu oficjalnie proklamował on Matkę Bożą Królową Polski. Równocześnie w akcie ślubowania znajdujemy zapowiedź zniesienia pańszczyzny. I choć została ona zniesiona ostatecznie dopiero w XIX wieku, to ta obietnica Jana Kazimierza miała istotne znaczenie dla wzrostu udziału mieszkańców wsi w migracjach pielgrzymkowych. Nikt bowiem nie ośmielał się już zakazywać chłopom pańszczyźnianym uczestnictwa w pielgrzymkach.
Wśród historyków panuje na ogół zgodność, że od ślubów lwowskich Jana Kazimierza kult Maryi zaczął mieć charakter kultu państwowego i narodowego. Zaznaczyło się to szczególnie w okresie rozbiorów Polski, a także w czasach najnowszych - w czasie rządów komunistycznych. Jasna Góra stała się symbolem tożsamości i jedności narodowej. Zawsze pozostawała już w nurcie dziejów Polski i była związana z ważniejszymi wydarzeniami historycznymi. Konfederaci barscy śpiewali (1769):
Pamiętaj, Panno, na Polską Koronę, /Którąś raz wzięła pod swoją obronę: /Wszakżeś jest Polską Maryją Królową, /Której Bóg oddał za tron Częstochową.

Prof. dr hab. Antoni Jackowski jest kierownikiem Zakładu Geografii Religii Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2004-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Pogrzeb bez Mszy św. w czasie Triduum Paschalnego

[ TEMATY ]

duszpasterstwo

pogrzeb

Eliza Bartkiewicz/episkopat.pl

Nie wolno celebrować żadnej Mszy świętej żałobnej w Wielki Czwartek - przypomina liturgista ks. Tomasz Herc. Każdego roku pojawiają się pytania i wątpliwości dotyczące sprawowania obrzędów pogrzebowych w czasie Triduum Paschalnego i oktawie Wielkanocy.

Ks. Tomasz Herc przypomniał, że w Wielki Czwartek pogrzeb odbywa się normalnie ze śpiewem. Nie wolno jednak tego dnia celebrować żadnej Mszy Świętej żałobnej. W kościele sprawuje się liturgię słowa i obrzęd ostatniego pożegnania. Nie udziela się też uczestnikom pogrzebu Komunii świętej.

CZYTAJ DALEJ

Zmarł ks. Roman Kneblewski

2024-03-27 09:35

[ TEMATY ]

Roman Kneblewski

YouTube/zrzut

Ks. Roman Kneblewski

Ks. Roman Kneblewski

Zmarł ks. dr Roman Adam Kneblewski, emerytowany kapłan diecezji bydgoskiej. Prosimy o modlitwę w Jego intencji - informację podała Diecezja Bydgoska.

Wieczny odpoczynek racz Mu dać, Panie…

CZYTAJ DALEJ

Wspaniałe świadectwo wrażliwości liturgicznej

2024-03-28 12:37

[ TEMATY ]

Msza Wieczerzy Pańskiej

parafia św. Stanisława Kostki w Zielonej Górze

procesja z darami

Archiwum parafii

Kolejny rok przygotowujemy bardzo uroczystą procesję z darami na Wielki Czwartek. To taka tradycja w naszej parafii - mówi Iwona Szablewska (pierwsza z prawej)

Kolejny rok przygotowujemy bardzo uroczystą procesję z darami na Wielki Czwartek. To taka tradycja w naszej parafii - mówi Iwona Szablewska (pierwsza z prawej)

Parafia wprawdzie niewielka, ale zaangażowanie i hojność wiernych – bardzo duże. Parafia św. Stanisława Kostki to zielonogórski fenomen. W tym roku na procesję z darami na Mszę Wieczerzy Pańskiej uzbierano tam ogromną sumę, a w samą procesję zaangażowało się ponad 200 osób!

- Kolejny rok przygotowujemy bardzo uroczystą procesję z darami na Wielki Czwartek. To taka tradycja w naszej parafii, bardzo związana z tym jak mocno stawiamy na liturgię i na edukację liturgiczną wszystkich wiernych – mówi Iwona Szablewska, wiceprzewodnicząca duszpasterskiej rady parafialnej i precentorka. - Jesteśmy bardzo małą parafią jak na realia Zielonej Góry, bo liczymy 3,5 tys. mieszkańców, a do kościoła w niedzielę na Mszę św. regularnie przychodzi 400 osób. W procesję z darami w tym roku zaangażowało się 250 osób. To ponad 70 rodzin, co daje nam 150 osób, i kolejne 100 osób, niepowtarzalnych, to ci, którzy są we wspólnotach. Zwyczaj jest taki, że w ciągu roku przyglądamy się, co jest tak naprawdę potrzebne jeszcze do sprawowania liturgii, a że jesteśmy młodą parafią „na dorobku” to wiele rzeczy nam brakowało, więc zawsze staramy się ustalać priorytety z proboszczem i służbą liturgiczną – podkreśla pani Iwona. Dodaje, że we wszystkim ważna jest też transparentność, by ofiarodawcy mieli świadomość, na co i w jaki sposób zostały rozdysponowane pieniądze. - W procesję z darami czynnie zaangażowało się 62,5% parafian. To wspaniałe świadectwo wrażliwości liturgicznej, dbania o jej piękno – to wszystko dla naszego Pana Jezusa Chrystusa – mówi Iwona Szablewska.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję